AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ANAYASASININ GETİRDİĞİ BİREYSEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN FEDERAL DÜZLEMDE KORUNMASINDA CEZAİ YARGININ YERİ VE İŞLEYİŞİ

III. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ANAYASASI.NIN GETİRDİĞİ BİREYSEL
HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN FEDERAL DÜZLEMDE KORUNMASINDA CEZAİ
YARGININ YERİ VE İŞLEYİŞİ
A. Ceza Muhakemesindeki Anayasal Kısıtlamalar
1. Eyaletler Üzerinde Bağlayıcı Olan Anayasal Yükümlülükler
A.B.D. Anayasasındaki ilk sekiz Ek Maddede yer alan haklar federal devlete uygulanır. Bu
hakların çoğu Ek 14. Madde.nin uygun işlem esası23 vasıtasıyla eyaletlere uygulanabilir.
Aşağıdaki haklar federal devlet ve eyaletler üzerinde bağlayıcıdır:
1. Ek 4. Madde, gerekçesiz arama ve alıkoyma yasağı ve delilleri dışarıda bırakma kuralını, 24
2. Ek 5. Madde, zorla suçunu kabul etmeme imtiyazını,25
3. Ek 5. Madde, aynı konuda iki kez yargılanma yasağını,26
4. Ek 6. Madde, seri yargılanma hakkını, 27
5. Ek 6. Madde, aleni yargılanma hakkını, 28
6. Ek 6. Madde, jüri yargılaması hakkını,
7. Ek 6. Madde, şahitlerle yüzleşme hakkını 29
8. Ek 6. Madde, şahit toplamak için zorunlu süre hakkını, 30
9. Ek 6. Madde, cürüm ve hapis tehdidi olan kabahatlerde avukat desteği alma hakkını, ve
10. Ek 8. Madde, acımasız ve olağandışı ceza yasağını
düzenler.
2. Eyaletler Üzerinde Bağlayıcı Olmayan Anayasal Haklar
Cezası idam olan cürümlerde ve şeref ve haysiyete ilişkin cürümlerde büyük jüri31 tarafından
hazırlanan iddianame 32 eyaletler üzerinde bağlayıcı değildir. Ek 8. Madde.in getirdiği aşırı ağır
kefalet yasağının içeriğinin karşıtından kefalet hakkının doğup doğmayacağı tartışmalıdır. Ancak
pek çok eyalet anayasası kefalet hakkını tanımış ve aşırı ağır kefaleti yasaklamıştır.
23 Due process clause
24 Exclusionary rule
25 Privilege against compulsory self incrimination
26 Prohibition against double jeopardy
27 Speedy trial
28 Public trial
29 Confront witnesses
30 Compulsory process for obtaining witnesses
31 Grand jury
32 Indictment
24
B. Dışarıda Bırakma Kuralı
1. Kuralın Genel Olarak Kapsamı
Dışarıda bırakma kuralı, sanığın Ek 4, 5 ve 6. Maddelere dayanan haklarının ihlal edilmesi
suretiyle elde edilen delilin, kullanılmasını yasaklayan, hakimler tarafından geliştirilmiş bir
kuraldır. Kurala göre hukuka aykırı olarak elde edilmiş deliller mahkemede kullanılamazlar.
.Zehirli ağacın meyvesi. olarak kabul edilen bu deliller yargılama dışında bırakılmalıdır. Zehirli
ağacın meyvesi doktrininin istisnaları olup bunlar :
(i) Başlangıçta kanuna aykırı olarak elde edildiği kaynaktan bağımsız bir kaynaktan
elde edilen delil;
(ii) Sanığın özgür iradesi ile yaptığı tasarruf (örn. Kanuna aykırı olarak tutuklanan
sanığın serbest bırakıldıktan sonra karakola dönerek suçunu itiraf etmesi); ve
(iii) Önlenemeyen keşiftir (savcının, polisin delile, anayasayı ihlal etse de etmese de
ulaşabileceğini ispatlaması hali).
2. Kuralın Sınırları
a. Büyük jüri, hukuk davalarına, kurum içi kurallarına,33 ve şartlı tahliyenin iptal edilmesi
davalarına34 uygulanamaz
Dışarıda bırakma kuralı (federal konuşmaların gizlice dinlenmesi kurallarını ihlal ederek elde
edilen deliller haricinde) , tetkik jürilerine uygulanmaz. Kural ayrıca şartlı tahliyenin iptal edilmesi
davalarına, hukuk davalarına ve kurum içi kurallara da uygulanmaz.
b. Hukuka iyi niyetle güvenme, hatalı arama müzekkeresi veya sekreter yazım hatası
Polisin iyi niyetle hareket ederek (i) içtihat hukukuna, (ii) geçerli görünen bir kanun veya karara,
veya (iii) polis tarafından yapılmamış sekreter yazım hataları içeren bir bilgisayar çıktısına
dayanarak hareket ettiği hallerde dışarıda bırakma kuralı uygulanmaz. Ayrıca (i) ifadenin
geçerliliğine ilişkin muhtemel sebeplerin açıkça güvenilebilir olmaması, (ii) arama müzekkeresinin
hatalı olduğunun kendiliğinden anlaşılabilir olması, (iii) ifade verenin yalan veya yanlış şekilde
yönlendiren bir ifade vermesi, veya (iv) sulh ceza hakiminin35 hukuki görevini terk etmiş olması
halleri haricinde polisin hatalı bir arama müzekkeresine dayanarak işlem yaptığı hallerde de
uygulanmaz.
c. Bir devlet memurunun vazifesini ihlal etmesine ilişkin olarak oluşturulan tahkikatta dışarıda
bırakılan delilin kullanılması
Hukuka aykırı olarak elde edilen bazı deliller mahkemeye çıkan sanığın inanılabilirliğini sınamak
için kullanılabilir. Özellikle Miranda Kuralı gereklerine aykırı olarak alınmış bir gönüllü itiraf veya
hukuka aykırı bir aramada elde edilmiş delil sadece sanığın inanılabilirliğini sınamak için
kullanılabilir.
33 Internal agency rules
34 Parole revocation proceedings
35 Magistrate
25
d. Miranda Kuralı ihlali36
Anayasa Mahkemesi Miranda Kuralı ihlal edilerek toplanan delillerin Dışarıda Bırakma Kuralına
rağmen kabul edilebilir olmasını önermiştir.
3. Zararsız Hata Kriteri
Hukuka aykırı bir şekilde elde edilen bir delile dayanılarak alınan karar devlet tarafından bu
hatanın şüphe götürmez bir biçimde zararsız olduğu durumu ispat edilmedikçe temyizen bozulur.
Bir davada anayasal hata iddia eden sanık hatanın jürinin kararında önemli boyutta zarar verici
etkisi olduğunu ispat edebilirse serbest bırakılmalıdır.
4. Dışarıda Bırakma Kuralının Uygulanması
Jürinin bulunmadığı celsede hakim tarafından kabul edilen bir delil veya itiraf sanık tarafından
kullanılabilir.
C. Ek 4. Madde
1. Genel
Ek 4. Madde.ye göre kişiler gerekçesiz olarak aranma ve alıkoyma ile karşı karşıya
bırakılmamalıdır.
2. Tutuklama ve Diğer Tutmalar37
Tutuklama dahil kişilerin tutulması Ek 4. Madde çerçevesinde yapılmalıdır ve bir gerekçeye
dayanmalıdır.
1. Neler tutma sayılır?
Devleti temsil eden bir otoriteyle karşı karşıya kalan bir kimse dilediği zaman orayı terk edebilecek
durumda değilse tutma gerçekleşmiş sayılır.
2. Gözaltına Alma
Polisin bir kimseyi suç isnadı veya sorgulama için o kişinin istemi dışında nezaret altına alması
halinde göz altına alma gerçekleşmiş sayılır.
a. Muhtemel sebep gerekliliği
Tutuklama muhtemel sebebe dayanmalıdır. Yani normal bir kimsenin veyahut şüphelinin o suçu
işlediğine veya işlemekte olduğuna kanaat getirmesini sağlayacak kadar inanılır bir delil olmalıdır.
b. Evde göz altına alma hali haricinde genelde göz altına alma müzekkeresi gerekli değildir.
36 Bkz. Sayfa 33 ve 34.
37 Detention
26
Genelde kamuya açık yerde bir kimseyi göz altına almak için müzekkere gerekli değildir. Ancak
acil durumlar haricinde bir kimsenin evinde göz altına alması için müzekkereye ihtiyaç vardır.
3. Diğer tutmalar
a. Sorgulama tutmaları
Eğer polisin yeterli delille desteklenen şekilde suç işlenmiş olduğuna dair gerekçeli bir şüphesi var
ise, sorgulama amacıyla kişileri tutabilir. Eğer tutulan şüphelinin silahlı olabileceği yönünde polisin
muhtemel şüpheleri var ise polis arama yapabilir.
1) Süre ve kapsam
Kişi şüphenin doğruluğunu tespit etmeye yetecek makul bir süreden daha uzun bir
müddetle tutulamaz. Eğer tutma sürecinde makul sebepler elde edilirse tutma tutuklamaya
dönüşür.
2) Müsadere
Mal müsaderesi gerekçeli sebeplere dayanıyorsa, benzer koşullar burada da geçerlidir.
b. Araç çevirme
Polis ehliyet ve kayıt kontrolü için herhangi bir aracı gelişigüzel durduramaz. Eğer ilgili araç bir
trafik kanununu ihlal etmişse bu takdirde polis aracı durdurabilir.
1) Çevirme noktaları
Anayasa Mahkemesi gerekçeli şüphe kriterine dayanmadan, tarafsız arama standartlarıyla,
belli çevirme noktalarında araçların kontrol edilmesini uygun bulmuştur.
2) Tekneler
Kanala ve denize açılan noktalarda şüpheli görünmese de teknelerin çevrilmesi uygundur.
c. Ev sakinleri
Kanunen yasak olan eşyaları aramaya yönelik bir arama müzekkeresi polise arama sırasında ev
sakinlerini de göz altına alma hakkı verir.
d. Polis merkezinde tutulma
Polisin bir şüpheliyi tutuklayarak sorgulama veya parmak izi almak için polis istasyonuna
götürebilmesi için tam olarak muhtemel bir sebebe sahip olması gerekir.
4. Dur ve kendini tanıt kuralları
Dur ve kendini tanıt kuralları, hangi durumların kendini tanıtma sayılacağı hususunun belirgin
olmaması nedeniyle anayasaya aykırı olabilirler.
27
5. Büyük jüri önüne çıkma
Büyük jüri önüne çıkarılmak için bir kimsenin tutulmuş olması (celpname ile) Ek 4. Madde
çerçevesinde değerlendirilmez.
6. Ölümcül kuvvet
Polis bir şüpheliyi yakalamak için o kişinin ciddi fiziksel veya ölümcül bir tehdit oluşturduğuna
ilişkin muhtemel sebebi olmadığı sürece ölümcül kuvvet kullanamaz.
3. Delil Teşkil Eden Arama ve El Koyma38
Delil teşkil edecek nitelikte olan arama ve el koyma da tutuklamalar gibi (Ek 4. Madde.nin altında
kanuni bir şekilde yapılabilmeleri için) gerekçeli olmalıdırlar. Ancak burada gerekçelilik aşağıda
belirtilen 6 istisna hali dışında bir arama müzekkeresi gerektirir. Delil teşkil eden arama ve el
koymalar aşağıdaki analitik model kullanılarak anlaşılabilir:
(i) Sanığın Ek 4. Madde hakkı var mı? (üzerinde makul mahremiyet beklentisi
olabilecek bir yer veya şeye ilişkin devletçe yapılmış bir el koymada)
(ii) Devletin geçerli bir arama müzekkeresi var mı? (tarafsız bir sulh hakimi tarafından
muhtemel sebebe dayanarak aranacak yer veya el konulacak şey açıkça belirtilerek
hazırlanmış)
(iii) Eğer polisin geçerli bir müzekkeresi yoksa, müzekkeresiz geçerli bir arama ve el
koyma yapılmış mı?
1. Devlet tasarrufu gereklidir.
Ek 4. Madde devlet tasarrufuna karşı koruma sağlar (örn. Polis veya diğer memurlar), ancak özel
kişiler tarafından yapılacak aramalara karşı koruma sağlamaz.
2. Makul Gizlilik Beklentisi 39
a. Durum
Ek 4. Madde hakkına sahip olmak için kişi aranan yerde veya müsadere edilen eşyanın bulunduğu
yerde makul gizlilik beklentisine sahip olabilecek durumda olmalıdır (Örneğin arabanın üstüne
yazılan bir yazıda veya sokaktaki çöpe bırakılan bir çöp torbasında gizlilik beklentisi olamaz). Bu
durumun tespiti her olayın kendi özelliklerine göre değerlendirilir, ancak kişi aşağıdaki hallerde her
zaman kanunen gizlilik beklentisine sahip olabilir:
1) Kişi aranan yerin malikidir;
2) Maliki olmasa da aranan yer kişinin evidir;
3) Kişi aranan yerde gece kalacak şekilde misafirliktedir.
38 Seizure
39 reasonable expectation of privacy
28
b. Kamuya açık yerde tutulan şeyler
Kişinin kamuya açık yerde tutulan objeler üzerinde makul gizlilik beklentisi olamaz.
3. Müzekkereye dayanarak yapılan aramalar
Aşağıda belirtilecek altı istisna dışında polisin genel olarak arama yapmak için bir arama
müzekkeresine ihtiyacı vardır.
a. Muhtemel sebep göstermek
Aranacak yer veya kişi aleyhine arama müzekkeresi alabilmek için, aranacak kişi veya yerde el
konulabilecek delil bulunacağına dair muhtemel sebep olmalıdır. Memurlarını arama
müzekkeresini verecek olan sulh hakimine, hakimin muhtemel sebeplere dayanarak karar
vermesini sağlayabilecek şekilde ifade vermeleri gerekir.
1) Muhbir kullanımı
Muhbirin ihbarına dayanarak elde edilen bir ifade .koşulların bütünlüğü. testinin şartlarına
haiz olmalıdır. Bu teste göre, muhbirin kendisinin veya bilgisinin kaynağının inanılabilir ve
güvenilebilir bir temeli olmasa da ifadesi yeterli olabilir. Muhbirin kimliğinin genel olarak
açıklanmadığı akılda bulundurulmalıdır.
2) Yeminli ifadenin doğru olmadığının ispatı40
Bir ifadeye dayanarak çıkarılan arama müzekkeresi, savunmanın aşağıdaki üç hususu ispatı
halinde geçersiz sayılır:
(i) İfade verenin yalan beyanının ifadede yer alması;
(ii) İfade verenin kasten veya ihmalen yalan beyanda bulunması; ve
(iii) Bu yalan beyanın muhtemel sebep oluşturulmasına büyük ölçüde etkisinin
olması.
Beyanın geçersiz sayılması için her üç hususun bir arada bulunması gerekir. Örneğin ifade
verenin yalan beyanı arama müzekkeresinin gerekçesini oluşturan bir muhtemel sebep
teşkil etmiyorsa bu ifade geçerli sayılır.
iv) Polis bir müzekkerenin geçerliliğine inanabilir
Polisin ilk bakışta geçerli olduğuna kanaat getireceği bir müzekkereye dayanarak elde
edeceği deliller, daha sonra müzekkerenin geçersiz olduğu anlaşılsa da savcılık tarafından
kullanılabilecektir.
b. Müzekkere ilk bakışta açık ve net olarak kabul edilebilir olmalı
Bir müzekkere tam bir açıklıkla aranacak yer ve el konulacak eşyayı tanımlamalıdır.
40 Going behind the face of affidavit
29
c. Üçüncü kişinin evinde aramaya müsaade edilir
Şüpheli olmayan kişilerin evlerinde arama yapmak için o evde delil bulunacağına dair muhtemel
sebepler olduğu sürece müzekkere çıkarılabilir.
d. Tarafsız ve bağımsız hakim
Müzekkereyi veren sulh hakimi tarafsız ve bağımsız olmalıdır.
e. Müzekkerenin infazı
Sadece polis (özel kişiler değil) bir müzekkereyi infaz edebilir ve bu infaz işlemi gerekçesiz
gecikmeler meydana gelmeden yerine getirilmelidir. Özel kişilerin böyle bir yetkisi yoktur. Polis
kapıyı çalmalı ve o yerde bulunma gerekçesini beyan etmelidir (Bu işlemin tehlike doğuracağından
veya soruşturmayı engelleyeceğinden şüphelenilen haller hariç). Müzekkerede sayılmamış da olsa
polis kanuna aykırılığını tespit ettiği eşyayı müsadere edebilir.
1) Aranılan evde bulunan kişilerin aranması
Muhtemel sebebe dayanarak çıkarılmış bir müzekkere ile aranan evde bulunan
kişiler yakalanabilir. Bu müzekkere polise evde bulunan ancak müzekkerede
isimleri geçmeyen kişileri arama hakkını tanımaz.
4. Müzekkere zorunluluğunun istisnaları
Aşağıdaki altı istisna kapsamına giren haller dışında tüm müzekkeresiz aramalar anayasaya
aykırıdır:
a. Kanuna uygun tutuklamaya bağlı arama
Kanuna uygun bir tutuklamaya bağlı olarak polis, ilgili kişiyi ve kişinin silaha ulaşabileceği veya
bir delili yok edebileceği yerleri arayabilir. Ayrıca polis suç ortağı olduğunu düşünüyorsa ilgili
çevreyi de araştırabilir. Arama yer ve zaman olarak tutuklamayla aynı anda olmalıdır.
1) Kanuna uygun tutuklama
Eğer tutuklama kanuna aykırıysa bu tutuklamaya bağlı olarak yapılan aramalar da
kanuna aykırıdır.
2) Kanuni usule uyularak hapsetmeye bağlı arama 41
Polis tutuklunun üstünde ne olduğunu polis merkezinde arayabilir. Aynı şekilde
polis hukuki bir sebebe dayanarak muhafaza altına alınan bir aracı da arayabilir.
41 Search incident to incarceration
30
b. .Araba. istisnası
Eğer polisin muhtemel sebeplere dayanacak şekilde bir aracın suç delili taşıdığı yönünde inancı var
ise polis, aracı ve aradıkları suç delilini barındırabilecek araç bölmelerini arayabilir. Eğer
müzekkeresiz bir şekilde yapılacak araç arama işlemi bu istisnaya girecek özellikleri haiz ise polis
söz konusu aracı daha sonra aramak üzere polis merkezine çekebilir. Eğer bir aracın kendisi başlı
başına suç unsuru oluşturuyorsa polis bu aracı halka açık yerden çekebilir.
1) Yolcu eşyası
Arama şöförün eşyalarıyla sınırlı değildir, yolcunun eşyaları da aranabilir.
2) Araçtaki bagajlar
Eğer polisin araçtaki bagajları aramak için muhtemel sebebi var ise sadece araçtaki
bagajları arayabilir, ancak aracın geri kalanını arayamaz.
c. Açık görüş alanı
Polis aşağıdaki hallerde müzekkere olmadan müsadere işlemi yapabilir:
(i) Kanuna uygun olarak evin içindeyken;
(ii) Suç delili veya kanuna aykırı eşya keşfederse;
(iii) Bu delilleri açık görüş alanı içerisinde görürse; ve
(iv) Keşfettiği veya gördüğü şeylerin suç delili veyahut kanuna aykırı eşya
teşkil ettiklerine ilişkin muhtemel sebepleri var ise.
d. İzin
Gönüllü olarak verilen izin polisin yapacağı müzekkeresiz bir aramayı geçerli hale getirir. İzin
vermeme hakkına sahip olduğunu bilmek izin verebilmek için bir ön koşul değildir. Arama alanı
verilen iznin kapsamıyla sınırlıdır, ancak bu kapsam muhtemel bir kişinin izninin kapsamı olarak
algılayacağı sınırlara kadar genişleyebilir.
1) İzin vermeye yetki
Açıkça ilgili taşınmazı kullanmaya veya ilgili taşınmazda ikamet etmeye hakkı
olduğu görünen bir kimse aramaya izin verebilir ve aramada bulunan deliller evi
kullanmaya veya evde ikamet etmeye hakkı olan diğer kişiler aleyhine
kullanılabilir.
e. Durdurma ve arama
1) Standartlar
Yukarıda da belirtildiği gibi polis muhtemel sebebi olmasa da bir suç faaliyeti
olduğuna dair yeterli şüpheye sahip olursa bir kişiyi durdurabilir. Eğer polis
31
durdurduğu kişinin tehlikeli ve silahlı olduğundan şüphelenirse güvenlik amaçlı
hızlı bir arama yapabilir.
2) Müdahalenin sınırı
Polisin, kişinin üzerindeki silahın kişinin üstünde belirli bir yerinde saklı olduğuna
dair kesin bilgisi olmadığı sürece, arama kişinin elbiselerinin dış yüzeyini yoklama
ile sınırlıdır.
3) Delillerin geçerliliği
Bir üst araması sırasında polis dokunmak suretiyle suç aleti olmasından şüphe ettiği
aletlere el koyabilir. Bunlar geçerli bir delil olarak kabul edilir.
4) Sürücüyü arabanın dışına davet etmek mümkündür
Bir trafik suçundan dolayı kanuna uygun olarak durdurulan araç sürücüsü başka
suç faaliyeti bulunduğuna dair şüphe olmasa dahi polis tarafından aracın dışına
çıkartılabilir. Eğer polis muhtemel sebeplere dayanarak sürücünün silahlı veya
tehlikeli olduğuna kanaat getirirse sürücünün üstünü arayabilir.
f. Takip, kaybolabilecek delil ve diğer acil durumlar
Genel bir .acil durum. istisnası yoktur (örn. Sona eren ve sebebi belirlenmiş bir yangını
araştırmaya gerek yoktur). Ancak, (i) kaçan bir suçluyu takip eden polis izinsiz arama ve tutuklama
yapabilir ve şüpheliyi bir özel mülkün içinde dahi takip edebilir; (ii) polis kaybolması ihtimali olan
delile arama müzekkeresi olmadan da el koyabilir; (iii) zehirli yiyecek veya ilaçlar, tehlike
altındaki çocuklar, devam eden yangınlar müzekkere olmadan yapılacak arama ve el koymalar için
geçerli bir sebep olabilir.
5. İdari inceleme ve aramalar
İdari görevlilerin de özel mülk ve ticari işletmeleri aramaları için arama müzekkeresine ihtiyaçları
vardır, ancak diğer müzekkerelere göre bu müzekkerenin çıkarılması için genel bir gerekçe
gösterilmesi yeterlidir.
a. Müzekkeresiz aramaya hak tanıyan istisnalar:
1) Bozulmuş veya zehirli yiyeceklere yönelik idari arama;
2) Detaylı bir içimde düzenlenmiş olan bir sanayi kolu ile ilgili işe yönelik yapılan
idari arama;
3) Tutuklular üzerinde yapılan arama;
4) Uçağa biniş öncesi havayolu yolcularının aranması;
5) Muhtemel sebepler olması halinde gözaltındaki kişilerin evlerinin aranması;
32
6) Muhtemel sebep ve şüphe bulunmasının yanısıra aranılan alanın suç ile
bağlantılı olması halinde, iş ile ilgili olarak işlenmiş suçlara ilişkin devlet
memurunun masa ve dolaplarının aranması;
7) Kazaya karışan demiryolu işçilerine uyuşturucu testinin yapılması;
8) Uyuşturucu yasağı ile ilgili konumdaki gümrük işlerinde çalışmak üzere başvuru
yapanlara uygulanacak uyuşturucu testleri;
9) Yarış sezonunda öğrenci atletlere yapılacak uyuşturucu testleri,
müzekkere olmadan yapılabilir.
6. Sınırlarda ve yabancı ülkelerde yapılan aramalar
a. Yabancı ülkelerde aramalar
Amerika ile önemli bir bağlantısı olmayan yabancılara karşı Amerikan yetkilileri tarafından
yapılacak arama ve el koymalar Ek 4. Madde tarafından korunmaz. Örneğin Meksika.da bir
yabancının evinde yapılan izinsiz aramaya dayanarak elde edilen delilin Ek 4. Madde.ye dayanarak
mahkeme tarafından kabul edilmemesi gerektiği talebi reddedilmiş ve delil kabul edilmiştir.
b. Sınır veya benzeri yerlerde yapılan aramalar
Sınırda yapılan aramalar için müzekkere gerekli değildir. Sınırda ne vatandaşlar ne de yabancılar
Ek 4. Madde hakkına sahip değildirler. Eğer kaçak yabancıların varlığına dair görevlilerin makul
şüpheleri var ise, görevliler şüphelileri sorgulamak için Amerikan sınırları içerisindeki bir aracı
durdurabilirler. Sınır görevlileri sabit arama noktasında herhangi bir şüpheli durum olmasa da
araçları durdurabilirler, ancak arama yapabilmeleri için geçerli bir sebep veya izin olmalıdır.
c. Uluslararası postayı açmak
Suç unsuru bulundurduğuna dair makul sebep var ise uluslararası bir posta açılabilir.
d. Göçmen Bürosu.nun42 uygulaması
Bir fabrikadaki tüm işçilerin vatandaşlıklarını tespit için inceleme yapabilir. Ayrıca Ek 4.
Madde.ye aykırı olarak elde edilmiş deliller dahi sınırdışı etme davalarında kullanılabilir.
e. Tutma
Muhtemel sebeplerle yetkililer midesinde suç unsuru bulunduğuna inandıkları kişiyi tutabilirler.
7. Banda alma ve dinleme
Banda alma ve diğer yollarla dinleme Ek 4. Madde çerçevesinde bir arama teşkil eder. Banda alma
için izin: (i) geçerli sebep var ise, (ii) şüphelilerin isimleri belirlenmişse, (iii) müzekkerede
dinlenecek konunun içeriği belirlenmişse, (iv) banda alma kısa bir zamana yayılmışsa, (v) istenen
42 Immigration and Naturalization Services
33
bilgi elde edilince banda alma sona erdirilmişse ve (vi) hangi konuşmaların dinlendiği mahkemeye
bildirilmişse verilebilir.
a. İstisnalar
Konuşmacı konuşmasını gizli tutmak için bir çaba sarfetmezse Ek 4. Madde hakkı yoktur.
4. Vicdanı Rahatsız Eden Yöntemlerle Delil Elde Etmek
Uygun Yargılanma Esasına göre adalet duygusunu zedeleyecek biçimde elde edilen delil
kullanılamaz. Bir kişinin vücudunda yapılacak aramaların ölçüsü tecavüzün boyutuyla toplumun
ihtiyaçlarını dengeleyerek belirlenmelidir. Kan örneği almak genel olarak kabul görse de cerrahi
bir operasyon için çok büyük bir ihtiyaç bulunmalıdır.
D. İkrarlar
1. Giriş
Sanığın ikrarlarının delil olarak kabul edebilirliği Ek 4, 5, 6 ve 14. Maddelere uygun olarak
yapılacak incelemeye tabidir.
2. Ek 14. Madde - Gönüllülük
Kendini suçlayan bir ifadenin Uygun İşlem Esası kuralı nezdinde geçerli olabilmesi için koşulların
bütünlüğü çerçevesinde gönüllü verilmiş olması gerekir. Resmi bir zorlama sonucu alınan ifade
gönüllü verilmiş bir ifade olarak kabul edilemez.
1. Zararsız hata testi
Eğer delil olarak kabul edilen gönüllü olmayan ifade dışında başkaca suç delili var ise verilen ceza
bozulmaz.
3. Ek 6. Madde - Avukat Desteği Alma Hakkı
Ek 6. Madde tüm cezai yargılama süreci başladıktan sonra sanığın avukat desteği alma hakkını
temin eder. Bu madde sanık feragat etmedikçe polisin avukat desteği olmadan ifade almasını
yasaklar. Cezai yargılama süreci başlamadan Ek 6. Madde hakkı ihlal edilemez. Göz altına alınmış
fakat henüz sanığın bir kişinin Ek 6. Madde.ye dayanan bir avukat tutma hakkı olmasa da Ek 5.
Madde.ye (Miranda Kuralı) dayanan bir avukat tutma hakkı vardır.
1. Suçlamaya özel olma
Ek 6. Madde hakkı suçlamaya özeldir. Bu yüzden, kişi suçlama ile ilgili olmayan konularda Ek 6.
Madde hakkı ihlal edilmeden sorgulanabilir. Ancak bu takdirde Ek 5. Madde.ye dayanan bir ihlal
söz konusu olabilir.
34
4. Zorla Kendine Karşı Yaptırılan Suç İkrarına Karşı Ek 5. Madde İmtiyazı
1. Miranda uyarıları
Zorla kendine karşı yaptırılan suç ikrarının Ek 5. Madde imtiyazı çerçevesinde kabul edilebilir
olması için sorgulama öncesinde göz altındaki kişi aşağıdaki hususlarda bilgilendirilmelidir:
(i) Kişinin sessiz kalma hakkına sahip olduğu;
(ii) Söyleyeceği herşeyin mahkemede aleyhine delil olarak kullanılabileceği;
(iii) Bir avukat bulundurmaya hakkı olduğu; ve
(iv) Avukat bulunduracak maddi imkana sahip değilse talebi üzerine kendisine
bir avukat tutulacağı.
2. Zamanlama
Gözaltında bulunan ve bir suçlamayla karşı karşıya bulunan herkese polis sorgusu öncesinde
Miranda uyarısı yapılmalıdır.
a. Devlet davranışı
Eğer sanık bir devlet görevlisi tarafından sorgulandığını biliyor ise Miranda uyarısı yapılmalıdır.
b. Gözaltında bulunma
Bir kişinin gözaltında bulunup bulunmadığı, tarafsız bir şekilde yapılan durum değerlendirmesinde
kişinin hareket serbestisinin kısıtlanıp kısıtlanmadığından anlaşılır (örn. Tutuklama bir gözaltı
halidir, ancak trafikteki bir kontrol için durdurma gözaltı değildir).
c. Sorgulama
Polisin sanıktan bir yanıt alması sonucunu doğurabilecek her türlü söz veya davranışı .sorgulama.
kabul edilir. Ancak sanığın tepkisel olarak o anda verdiği ifadeler öncesinde Miranda uyarısının
yapılması gerekli değildir.
d. Feragat
Sanık Miranda hakkından feragat edebilir, ancak iddia makamının bu feragatin gönüllü ve bilinçli
bir şekilde yapıldığını ispat etmesi gerekir.
e. İfade tipleri
Kendini ve başkasını suçlayan ifadelere de Miranda Kuralı uygulanır.
f. Büyük Jüri duruşmalarına uygulanmaz
Büyük jüri önünde ifade veren kişiye Miranda Kuralı uygulanmaz.
35
3. Sorgulamayı bitirme hakkı
Suçlanan kişi, polis sorgulamasını, sorgulama öncesinde veya sırasında, sessiz kalma veya avukat
desteği alma haklarını kullanarak sona erdirebilir.
a. Sessiz kalma
Eğer suçlanan kimse sorgulamada sessiz kalmak isterse polis kişinin bu isteğine uymalıdır.
Anayasa Mahkemesi bu isteğe rağmen daha sonra bu sorgulamadan bağımsız bir suça yönelik
sorgulamaya müsaade etmiştir.
b. Avukat desteği alma
Eğer suçlanan kimse açıkça avukat desteği talep ederse sorgulama bir avukat gelinceye kadar
durmalıdır. Avukat bulundurma talebi kesin olmalıdır. Sanığın avukatıyla görüşmesine izin verip
avukatı gittikten sonra sorgulanması bu hakkın genellikle ihlalidir. Sorgulama sırasında sanık
feragat etmediği sürece avukat hazır bulunmalıdır.
4. İhlalin neticesi
Dışarıda bırakma kurallarına göre genel olarak Miranda Kuralları ihlal edilerek elde edilmiş
deliller yargılama sırasında kabul edilemez.
a. İtirafın sanık ifadesini çürütmek için kullanılması
Miranda Kurallarını ihlal ederek alınmış ifade sanığın şahadetini çürütmek amacıyla kullanılabilir,
ancak suç delili olarak kullanılamaz.
b. Sonraki geçerli itiraf kabul edilebilir
Miranda uyarısı yapılmadan alınan bir ifadenin varlığı Miranda uyarısı yapıldıktan sonra alınan
ifadenin geçerliliğini etkilemez.
5. Kamu güvenliği istisnası
Kamu güvenliğinin söz konusu olduğu durumlarda Miranda hakları belirtilmeden yapılan
sorgulamaya Anayasa Mahkemesi müsaade etmiştir.
E. Dava Öncesi Teşhis 43
1. Suçlama İçin Somut Dayanaklar 44
1. Ek 6. Madde, avukat desteği hakkı
Bir şüphelinin, suçlama öncesinde teşhis edilmesi için, başkalarıyla birlikte sıralanması anında
avukatını bulundurma hakkı vardır. Fotoğrafla teşhis, parmak izi alınması veya yazı örneği
alınması gibi durumlarda şüphelinin avukat bulundurma hakkı yoktur.
43 identification
44 substantive bases for attack
36
2. Uygun işlem standardı
Eğer, büyük bir ihtimalle yanlış teşhis olasılığı mevcutsa ve teşhis işlemi taraflı bir yapıda ise sanık
uygun işlem prensibi ile bağdaşmadığından hareketle teşhis işlemini çürütebilir.
2. Hakkın Temini45
Anayasaya aykırı olarak yapılan teşhislerin yaptırımı mahkeme içerisinde teşhis yapılmasının
yasaklanmasıdır.
1. Bağımsız Kaynak
Eğer mahkeme içinde yapılan teşhis bağımsız bir kaynağa dayanıyorsa mahkeme öncesi anayasaya
aykırı bir teşhis yapılmış olsa da, şahit mahkeme içinde teşhis yapabilir. En çok rastlanan genel
bağımsız kaynak örneği suç sırasındaki gözlemdir (örn. Suçun işlendiği sırada 40 dakika boyunca
şahit sanığı yakından görmüştür).
2. Duruşma
Anayasal bir hak olmasa da teşhis delilinin geçerliliği jürinin bulunmadığı bir duruşmada
belirlenmelidir. Devlet: (i) hazır bir avukat olduğunu; (ii) suçlanan kişinin avukat bulundurma
hakkından feragat ettiğini; veya (iii) mahkeme içi teşhis için bağımsız bir kaynağın varolduğunu
ispatla yükümlüdür. Usulüne uygun prosedürünün ihlalini ispat yükümlülüğü ise sanıktadır.
F. Yargılama Öncesi Prosedürler46
1. Tutuklama İçin Geçerli Sebep Olup Olmadığını Tespit Amacıyla Ön Duruşma Yapılması
Hali
Sanığın özgürlüğü sadece geçerli sebep bulunması halinde kısıtlanabilir. Eğer geçerli sebep zaten
tespit edilmişse (örn. müzekkereye dayanan tutuklama) o takdirde ön duruşmaya gerek yoktur.
Eğer geçerli sebep tam olarak belirlenememiş ve şüphelinin özgürlüğü de sınırlanmışsa makul süre
içerisinde (örn. 48 saat) ön duruşma yapılmalıdır. Ön duruşma resmi olmayan bir takibattır.
2. Dava Öncesi Göz Altına Alma, Kefalet
Cezası idam olan suç haricinde pek çok eyalette kefaletle serbest bırakılma müessesesi vardır.
Genelde kefalet sanığın mahkemeye gelmesini sağlayacak miktardan daha yüksek olarak
belirlenemez. Kefalet verme veya fahiş kefalete hükmetme işlemleri hemen temyiz edilebilir.
Ancak Anayasa Mahkemesi tutukluların tehlike teşkil ettiği veya mahkemeye gelmelerinin şüpheli
olduğu hallerde mahkemenin kefalete hükmetmemesini uygun bulmuştur.
3. Büyük Jüri
1. Büyük Jürinin kullanımı
Büyük jüri tarafından suçlanmaya ilişkin Ek 5. Madde hakkı, Ek 14. Madde içine işlenmemiştir.
Ancak bazı eyalet anayasaları büyük jürice iddianame hazırlanmasını öngörmüşlerdir. Mississippi
45 Remedy
46 Pretrial procedures
37
eyaletinin doğusundaki pek çok eyalet iddianamenin hazırlanması sürecinde büyük jüriyi
kullanmaktadır. Batı eyaletleri genellikle savcı tarafından yazılı olarak hazırlanan iddianameye
dayanarak takibat yaparlar.
2. Büyük Jüri Soruşturması
a. Gizlilik ve Sanığın Erişim Kısıtlaması
Büyük jüri davaları gizli yürütülür. Sanığın büyük jürinin kendisine karşı bir iddianame
hazırladığını açıklama, davada bulunma, şahitlerle yüzleşme ya da büyük jüriye kanıt sunma
hakkı yoktur.
b. Avukat desteği ya da Miranda uyarılarını alma hakkı olmaması
Büyük jüri önünde tanıklık etmek için bulunan bir şahidin Miranda uyarıları alma hakkı
olmadığı gibi, büyük jüri önünde tanıklık etmeye çağrıldığında .potansiyel sanık. olduğu
yönünde bir uyarı alma hakkı da yoktur. Şahitlerin jüri huzurundayken yanlarında avukatlarını
bulundurma hakları da yoktur.
c. Hariç Tutulmuş Kanıt Hakkı Olmaması
Bir büyük jüri, iddianamesinde yargılamaya kabul edilemeyecek delilleri esas alabilir, ve bu
durumda suçlanan sanık iddianameyi yasal olmayan kanıtlara dayandığını ileri sürerek iptal
ettiremez.
d. Celben Çağrılmaya İtiraz Hakkı Olmaması
Ek 4. Madde uyarınca celben çağrılan kişi, büyük jürinin bir şahidi sorgulamaya çağırmak
için muhtemel sebep . ya da herhangi bir nedeni olmadığını söyleyerek itiraz edemez.
e. Azınlıkların Hariç Tutulması
İçinde azınlıkların hariç tutulduğu bir büyük jüri tarafından hazırlanan iddianameye göre
verilen mahkumiyet kararı yanlışın zararsız olup olmadığına bakılmaksızın iptal edilecektir.
4. Seri Yargılanma47 Hakkı
1. Standartlar
Sanığın Ek 6. Madde.de tanınan seri yargılanma hakkının ihlal edilip edilmediği, durumların
toplamına göre değerlendirilir. Göz önüne alınan faktörler gecikmenin süresi, gecikme nedeni,
savunmanın hakkını savunup savunmadığı ve sanığa karşı gösterilen önyargıdır. Seri
yargılanma ihlaline karşı hakkın temini, önyargıyla davanın reddidir48.
2. Hakkın Başlangıcı
Seri yargılanma hakkı sanık tutuklanana ya da suçlanana kadar başlamaz. Sanık suçlanmışsa
ve başka eyalette hapsedilmişse, savunmanın hazır bulunması için makul çaba gösterilmelidir.
47 Speedy Trial
48 Dismissal with prejudice
38
Savcının suçlamalarını süresiz şekilde ertelemesine izin vermek de seri yargılanma hakkının
ihlalidir.
Not: Savunma, seri yargılanma hakkının verilmesi için suçlamaları bilmek zorunda değildir.
5. Savcının Beraat Bilgilerini Açıklama Sorumluluğu ve Savunmanın Bildirimleri
1. Savcının Beraat Bilgilerini Açıklama Sorumluluğu
Devlet, önemli ve beraata ilişkin kanıtları savunmaya açıklamak zorundadır. Böylesi
kanıtların . kasıtlı ya da kasıtsız olarak - açıklanmaması Uygun İşlem Esasının ihlalidir ve
savunmanın aşağıdakileri kanıtlaması durumunda mahkeme kararının iptali için bir mesned
oluşturur: (i) kanıtlar sanığın lehinedir, çünkü ya yeni suçlamalar getirmekte ya da temize
çıkarıcı niteliktedir; ve (ii) önyargıyla sonuca varılmıştır (yani, açıklanmayan kanıtlar
duruşmada sunulmuş olsaydı davanın sonucunun farklı olacağına dair makul bir olasılık
vardır).
2. Suçun İşlendiği An Başka Yerde Olunduğuna Dair Bildirim ya da Akıl Hastalığı
Savunması
Sanık, suçun işlendiği anda başka yerde olduğuna ya da akıl hastalığına dair bir savunma
yapacaksa, savcıyı bu konuda bilgilendirmelidir. Eğer suçun işlendiği an başka yerde
bulunulduğuna dair bir savunma yapılacaksa, savunma şahitlerinin listesini savcıya
vermelidir. Savcı savunmaya savunmasını çürütmek için kullanacağı şahitlerin bir listesini
vermelidir. Sanık suçun işlendiği an başka yerde bulunduğuna dair savunmasını destekleyen
şahitler sunamazsa ya da şahidin kendisini mahkemeye getiremezse, savcı duruşma sırasında
bununla ilgili yorum yapamaz.
6. Cezai Ehliyete Haiz Olma
1. Cezai Ehliyet ve Akıl Hastalığı Arasındaki Fark
Delilik, savunmanın iddia ettiği suçu işlediği andaki ruh durumu esas alınarak yapılan cezai
suçlamaya karşı bir savunmadır. Delilik nedeniyle beraat ettirilen bir sanık yeniden
yargılanamaz ve mahkum edilemez, ama bazı durumlarda hastaneye yatırılabilir. Cezai
ehliyete haiz olmama ise suçlamaya karşı bir savunma değildir, ama yargılama için bir
engeldir. Cezai ehliyet için savunmanın yargılanma sırasındaki ruh durumu esas alınır.
Savunma daha sonra cezai ehliyetini geri kazanırsa, o zaman yeniden yargılanıp mahkum
edilebilir.
2. Usulüne Uygun İşlem
Bir sanık şu durumlarda cezai ehliyete haiz değildir: (i) suçlamaları ve davaları anlamasını
engelleyecek mantıksal ya da gerçeksel anlayış eksikliği, ya da (ii) avukatıyla makul bir
anlayış seviyesinde görüşebilecek yetisinin olmaması. Eyalet, savunmadan cezai ehliyete haiz
olmadığını kanıtlamasını isteyebilir, ama bu durumunun .açık ve inandırıcı. şekilde
gösterilmesini istemek Anayasaya aykırıdır.
39
3. Sanığın Tutulması 49
Başarılı şekilde akıl hastalığı savunması yapan bir sanık suç için öngörülen azami hürriyet
bağlayıcı ceza süresinden daha fazla bir süre için bir akıl hastanesine kapatılabilir. Fakat sanık
akli dengesi yerine geldikten sonra, sırf başkalarına karşı zararsız olduğunu kanıtlayamadığı
için mühletsiz olarak hastaneye kapatılamaz.
7. Dava Öncesi Aleniyet
Savunmanın önyargılı şekilde dava öncesi aşırı aleniyeti, yer değişikliğini ya da yeniden
yargılanmayı gerektirebilir.
G. Duruşma
1. Duruşmanın Adil Olması Hakkı
1. Aleni Duruşma Hakkı
Ek 6. ve 14. Maddeler aleni yargılanma hakkını garanti eder, ama bu hak ilgili yargılanma
sürecinin aşamasına göre farklılık gösterir.
a. Dava Öncesi Duruşmalar
Muhtemel sebeplere dair önduruşmalar50 karine olarak halka ve basına açıktır. Dava öncesi
kapalı duruşmalar da51 halka ve basına açıktır. Ama bunlar sınırlı koşullar altında halka kapalı
da olabilir (örneğin, duruşmanın kapalı olmasını isteyen taraf, duruşma kapalı olmadığı
takdirde kendisine önyargılı olunacağı yönünde fikir bildiriyorsa ve duruşmanın kapalı
yapılmasından başka makul bir alternatif bulunmuyorsa).
b. Duruşma
Savunma ve savcı duruşmanın kapalı olmasına karar verseler bile, basının ve halkın Ek 1.
Madde uyarınca duruşmaya katılma hakları vardır. Eyalet, savunmanın itirazına rağmen ceza
duruşmalarını anayasa uyarınca televizyon yoluyla yayınlayabilir.
2. Tarafsız Hakim Hakkı
Hakimin savunmaya karşı suiniyet sahibi olduğu görüldüyse ya da sanığın suçlu olması
halinde maddi kazancı olacaksa usulüne uygun yargılama hakkı ihlal edilmiştir.
3. Hakimin Hukukçu Olma Zorunluluğu Olup Olmadığı
Savunma aleyhine hafif bir kabahatten takibat başlatılmışsa, ve mahkumiyet halinde yeniden
bir hukukçu-hakim önünde yargılanabilecekse sanığın bir hukukçu hakim önünde yargılanma
hakkı yoktur. Ancak önemli suçlarda hakimin hukuk eğitimi alması aranır.
49 Detention
50 Preliminary probable cause hearings
51 Suppression hearings
40
4. Diğer Uygun İşlem Hakları
Usulüne Uygun İşlem hakkı aşağıda belirtilen hallerde ihlal edilmiş sayılır:
(i) Duruşmanın jürinin delilleri makul oranda göz önüne almasına olanak
vermeyecek şekilde yapılmış olması;
(ii) Eyaletin sanığı mahkeme önünde mahkum kıyafeti ile durmaya zorlaması;
ya da
(iii) Jürinin savcılık lehine etkilenmeye maruz kalması.
Usulüne uygun işlem beraate imkan verecek tüm delilerin polis tarafından muhafaza
edilmesini sağlamaz, ama kötü niyetli davranışları engeller.
2. Jürili Mahkemede Yargılanma Hakkı
1. Sadece .Önemli Suçlar. için Jürili Yargılama Hakkı Olması
Küçük suçlar için jürili mahkemesinde yargılanmaya ilişkin bir anayasal hak yoktur. Bu hak
sadece önemli suçlar için tanınmıştır. Bir suçun önemli olmasının tespitinde o suçun altı
aydan uzun bir mahkumiyete sebebiyet verebilecek olup olmadığına bakılır. Ayrıca, çocuk
suçlarında da bu hak tanınmaz.
a. Mahkemeye İtaatsizlik
Hukuk mahkemeleri önündeki mahkemeye itaatsizlik yargılamasında jürili muhakeme yoktur.
Suç teşkil eden hareketlere dair prosedürlerde, toplam ceza altı ay hapis cezasından fazla
değilse sanık jürili yargılanma hakkı verilmeden cezalandırılamaz. Eğer bir hakim duruşma
esnasında suçlar için toplamda altı aydan fazla hapis cezası öngörmüşse, o zaman jürili
yargılamaya gerek yoktur.
1) Şartlı Tahliye
Hakim, suçluyu, jürili yargılanma hakkı vermeden, azami beş yıl için şartlı
tahliye edebilir. Ancak, bu şartlı tahliyenin geri alınması halinde kişi altı aydan
uzun süreli hapis cezasına maruz kalacaksa şartlı tahliye sözkonusu olmaz.
2. Jüri Üyelerin Sayısı ve Oybirliği
12 üyeden oluşan jürili bir mahkemede yargılanmaya ilişkin anayasal bir hak sözkonusu
değildir. Ancak en az 6 jüri üyesi önünde yargılanma hakkı verilmesi gerekir. Anayasa
Mahkemesi 12 üyeli jürinin oybirliğinin altında bir oranla alacağı mahkumiyet kararlarını
onayabilmektedir. Ancak 8-4 ile alınacak bir mahkumiyet kararını onamayacaktır. 6 kişilik
jürilerde kararın oybirliği ile alınması gerekir.
3. Jüride Toplumun Farklı Kesimlerinden Temsilcilerin Bulunmasını İsteme Hakkı
Savunma jürinin toplumun farklı kesimlerini temsil eden kişilerden oluşturulmasını isteme
hakkına sahiptir. Jürili yargılanma hakkının ihlal edildiğini ispat için, belli ve sayıca önemli
41
bir grubun jüride temsil edilmediğinin ispatlanması yeterlidir. Ancak, savunma farklı
grupların oransal temsilini isteme hakkına sahip değildir.
a. Irksal ve Cinsiyete İlişkin Ayrımcılık Konusunda Önceden İtirazın Kullanımı
Savcılık her ne nedenle olursa olsun önceden itirazlarını kullanabilirse de, Kanunlar Önünde
Eşit Olarak Kanun Hükümlerinden İstifade Etme Hakkı, müstakbel jüri üyelerinin sadece
ırklarından ve cinsiyetlerinden dolayı jüriden hariç tutulmalarını engeller. Jüri ön elemelerine
ilişkin olarak Kanunlar Önünde Eşit Olmaya dayalı yapılacak bir itiraz şu üç aşamayı
kapsayacaktır: (i) savunma, jüri elemesinin ırk veya cinsiyete dayalı yapıldığını destekler
durumları ve unsurları göstermek zorundadır, (ii) bunu gösterdikten sonra, savcılığın ırkçılık
taşımayan bir eleme olduğunu belirtir bir açıklama yapması gerekir, (iii) son olarak da hakim,
savcının açıklamasının gerçekleri yansıtıp yansıtmadığına bakacak ve yansıtıyor ise eleme
kararını onayacaktır.
4. Tarafsız Jüri İsteme Hakkı
a. Irka Dayalı Taraf Tutma Durumu ve Sorgulanma Hakkı
Savunma, davanın ırksal konularla bağlantılı olması ve kendisinin ırkçı bir davranışla
suçlanıyor olması hallerinde, jüri üyelerinin tespitine ilişkin kişisel sorgulamalarda, özellikle
ırkçı önyargılılığa ilişkin sorular yöneltebilir.
b. Jüri Üyelerinin Ölüm Cezasına Karşı Olmaları
Ölüm cezası olan davalarda, ölüm cezasına dair tereddütlerini ileten jüri üyelerini eyalet
makamları doğrudan eleyemez. Bu durumda bakılması gereken husus, jüri üyesinin
düşüncelerinin, hizmet sırasında görevini tam olarak yerine getirmesini tamamen veya büyük
ölçüde engelleyecek nitelikte olup olmadığıdır. Bir jüri üyesinin yanlış olarak elendiği bir
jürinin ölüm cezası vermesi halinde bu ceza kendiliğinden iade kararına konu olacaktır.
c. Ölüm Cezası İçin Toplanan Jüri
Eğer jüri sanığın ölüm cezasına çarptırılıp çarptırılmayacağına karar vermek için toplanmışsa,
jüri üyelerinin elenmelerine dair görüşmelerde savunma, jüri üyesinin ölüm cezası taraftarı
olup olmadığını sorabilir. Eğer bir jüri üyesi bu soruya olumlu cevap veriyorsa, bu o jüri
üyesinin görevini talimatlar doğrultusunda tam olarak yerine getiremeyeceği anlamına gelir
ve bu nedenle jüriden ihracı gerekir.
d. Tarafsız Jüriyi Sağlamak İçin Önceden İtirazın Kullanılması52
Eğer bir mahkeme, ihraç edilmesi gereken bir jüri üyesinin ihraç edilmesini reddederse,
savunma önceden itiraz ile jüri üyesini ihraç edebilir. Bu durum Anayasaya aykırı bir durum
oluşturmaz.
52 Preemptory Challenge
42
5. Birbiri ile Tutarsız Mahkeme Kararları
Tutarsız kararlar (mesela, savunmayı suçlu bulup, aynı delillere dayanarak suça iştirak edeni
suçsuz bulma) tekrar görüşülemez.
3. Avukat Tutma Hakkı
Sanık avukat tutma hakkına sahiptir. Bu hakkın mahkemede ihlali, kararın dönmesine neden
olur. Mahkeme dışındaki redlerde ise, zararsız hata kriteri uygulanır.
1. Avukat Tutma Hakkının Uygulanacağı Safhalar
Sanık özel olarak tuttuğu avukat tarafından veya yoksul ise eyalet tarafından atanacak bir
avukat tarafından aşağıdaki aşamalarda temsil edilme hakkına sahiptir: (i) nezaretteki polis
sorgulamaları, (ii) nezarette olsun olmasın itham sonrası53 sorgulamalar, (iii) takibata yol
açacak muhtemel sebeplerin tesbiti için ön sorgulamalar, (iv) mahkemede suçlamanın resmen
sanığa tebliğ edilmesinde, (v) suçlu bulunma sonrası sıralanma, (vi) suçunu kabul etme ve
cezalandırılma safhası, (vii) ağır cürüm davaları, (viii) hapis cezasının uygulandığı kabahatlar,
(ix) duruşma esnasında gece duraklamaları ve (x) temyize başvurma.
2. Avukat Tutma Hakkının Uygulanmayacağı Safhalar
(i) Kan tahlilinde , (ii) yazı örneği veya ses kaydı alınmasında, (iii) suçlu bulunma öncesi veya
soruşturma sıralanmasında, (iv) fotoğrafla kimlik tespitinde, (v) tutuklama için muhtemel
sebeplerin tesbitine dair ön duruşmalarda, (vi) sanığın duruşmadaki şahadeti sırasındaki kısa
aralarda, (vii) şartlı salıverilmenin iptali prosedürlerinde, (viii) suçlu bulunma sonrası
prosedürlerde avukat tutma hakkı uygulanmaz.
3. Avukat Tutma Hakkından Feragat ve Kendini Savunma Hakkı
Eğer hakim sanığın feragatinin bilinçli ve bilgi sahibi olarak yapıldığına kanaat getirirse,
sanık kendini duruşmada savunma hakkına sahiptir. Sanığın kendini savunma kapasitesinin
bulunması aranmaz. Sanık temyiz aşamasında kendini temsil etme hakkına haiz değildir.
4. Yoksulluk ve Masrafların Tazmini
Eyaletler genellikle yoksulluğa yakın hallerde avukat sağlamaktadır. Ancak, suçlu bulunan
kişilerin ödeme yapabilecek hale gelmeleri durumunda yapılan harcamalar tazmin edilebilir.
5.Avukatın Etkin Yardımı
Avukat tutma hakkına ilişikin Ek 6. Madde etkin avukat haklarını içerir. Bu haklar birinci
temyizi de kapsar. Esas olarak avukatın etkin desteği olduğu varsayılır.
a. Etkin Olmayan Yardım Durumları
İddia eden tarafın etkin olmayan destek göstermesi:
53 post-indictment
43
(i) Avukatın yetersizliği;
(ii) Avukatın yetersiz olması halinde dava sonucunun farklı olacağı hakkı.
Böyle bir iddiada bulunan kişi çeşitli kifayetsizliklere dikkat çekmeli ve iddiasını
tecrübesizliğe ve hazırlık için zamansızlığa, suçlamaların ağırlığı, savunmanın komplike
oluşuna ve şahitlerin kabul edilebilirliğine dayandırmamalıdır.
b. Etkinlik Taşımayan Destek Teşkil Etmeyen Koşullar
Etkinlik taşımayan destek teşkil etmeyen koşullar (i) duruşma taktiği, (ii) kanuni mesnedi olan
meselelerde tartışma hususunda başarısızlık, (iii) sanığın isteği üzerine devam edilmesi
hususunda ret ve (iv) ileride hükümsüz kalabilecek bir anayasal savunma ileri sürülmesi
konusunda başarısızlıktır.
6. Menfaat Çatışması
Birlikte temsil tek başına yeterlidir. Diğer yandan, bir avukat menfaat çatışması ile
sonuçlanan bir duruşmada görüş bildirdiği ve mahkeme de ayrı avukat tayin edilmesini
reddettiği takdirde, sanık bozma hakkına başvurmaya sahiptir.
7. Savunma Hizmetlerini Destekleme Hakkı
Sanık akıl sağlığının yerinde olmadığına dair bir kanıt sunduğunda, eyalet sanığın hazırlığı
için bir psikiyatrist bulmak zorundadır.
8. Anayasal Paralara El Koyma
Avukata danışma hakkı, sanığa sağlanan anayasal sosyal yardımlardan ilaç parasına, ilaç
parası ile alınan mallara, sanık bu parayı veya malları avukat tutmada kullanacak olsa dahi, el
konulmasını engellemez.
9.Şahitlikte Hakkın Kısıtlanması
Sanık şahitlik esnasında avukatına danışamaz ve avukatından kısa aralıklar esnasında (ör: 15
dakika) ayrı tutulabilir.
4. Şahitleri Yüzleştirme Hakkı
Ek 6. Madde ceza yargılamasında savunmaya muhalif şahitleri yüzleştirme hakkı verir. Söz
konusu hak kat.i değildir. Önemli bir kamu amacına hizmet ediyorsa birebir yüzleştirme şart
değildir (ör: çocuk şahitleri travmadan koruma). Hakim rahatsızlık veren sanığı çıkartabilir ve
isteyen sanık duruşma esnasında salonu terkedebilir.
1. Yardımcı Sanığın İkrarına Başlangıç
Eğer iki kişi birlikte yargılanıyor ise ve biri diğerini etkileyecek şekilde ikrarda bulunuyorsa,
yüzleştirme hakkı dolayısıyla bir sanığın ikrarı diğerininki ile bağdaşsa bile birbirine
bağlanamaz. Diğer yandan bu şekilde bir ikrar aşağıdaki şartlarda yapılabilir:
44
a. Diğer sanık ile ilgili tüm bölümler çıkartılabilir;
b. İtirafta bulunan sanık kürsüye geçer ve kendisini iddia edilenler hususunda çapraz sorguya
alınır; veya
c. Şahadet etmeyen yardımcı sanığın ikrarının zorla alındığını iddia eden sanığın bu iddiasını
çürütmede kullanılır.
2. Başkasından Duyma
Başkasından duyma belirtildiğinde sanığı beyan eden ile yüzleştirmeyi inkar etme hakkını
sanığa verir. Eğer kulaktan duyma ilk (i) yargılama sırasında yapılmış olsaydı soruşturma iyi
niyetli olarak mahkeme içi şahitlik ile yapılmış ancak başarısız olunmuş olsa, ve (ii) savunma
ikrar edeni şahitlik için çapraz sorguya tabi tutabilseydi veya başka şekilde doğruluğunu
kontrol edebilme imkanı olsaydı.
5. İspat Mecburiyeti ve Delil Yeterliliği
Uygun yargılama esası savcılık makamının makul şüphenin ötesinde suçu ispat etmesi halinde
tüm ceza davalarında gereklidir. Masumiyet karinesi uygun yargılamanın en basit unsurudur.
Diğer yandan, eyalet genellikle akıl sağlığı veya kendi savunması ile ilgili olumlu savunmaya
ilişkin ispat külfetini savunmaya yükler.
1.Karineler
Emredici bir karine veya ispat külfetini sanığa geçiren bir karine, savcılığın suçun tüm
unsurlarının makul şüphenin ötesinde ispatlanmasını öngörün Ek 14. Maddeyi ihlal eder.
H. Suç Teşkil Eden İddialar Ve İddia Uzlaşması
1. İddiayı Kabul Etmek
Jürili muhakemede suçu kabul etmek Ek 6. Maddeden feragat anlamını taşır. Hakim sanığa
şahsen aşağıdakileri bildirmelidir:
(i) iddia edilen konunun sorumluluğunun özelliğini ;
(ii) alınabilecek maksimum ceza ve emredici minimum cezai oranı (Ancak
hataen özel bir şartlı tahliye şartının atlanması hayati değildir);
(iii) Sanığın suçu kabul etmeme hakkı olduğunu; ve
(iv) Sanığın suçu kabul ettiğinde muhakeme hakkından feragat edeceğini.
1. Zabtın Tam Olması Gerekliliği
Zabıt, suçun kabul edilmesi esnasında tutulur. Zabıt, iddianın rizaen ve sanığın akli melekeleri
yerinde iken yapılmış olduğunu göstermelidir.
45
2. Hakkın Sağlanması
Amacını karşılamak için hataen hakkın temini, iddianın geri çekilmesi ve yeni bir iddiada
bulunması anlamına gelir.
2. Ceza Verilmesi Sonrası Suç Teşkil Eden İddiaların Yeni Bir Dava İle Dolaylı Yoldan
İleri Sürülmesi
Sanığın alternatifleri içinde lehine gözüken iddialar yeni bir dava ile dolaylı olarak ileri
sürülme konusundan muaftır. Ancak bir iddia (i) gayri iradi hareket (iddia etmede
başarısızlık), (ii) yetkisizlik, (iii) dava vekilinin yetersiz desteği, veya (iv) süregelen iddia
uzlaşmasında başarısızlık nedeniyle bir yana bırakılabilir.
3. İddia Uzlaşması
İddia uzlaşması ancak savcıya ve savunma makamına karşı uygulanabilir. İddiayı kabul etmek
durumunda olmayan hakime karşı öne sürülemez. Suç savcının sanığı daha ağır bir suçla
itham etmesi tehdidine karşılık olarak kabul edilmiş bile olsa işbu kabul gayri iradi sayılmaz.
Sanığın jürili muhakemeyi talep etmesi hali kendisine daha ciddi bir suç isnadına olanak tanır.
4. Suçu Kabul Etmenin Yan Etkileri
Suç ikrarı diğer yargılamalarda da kullanılabilir (ör: ceza artışının temeli olarak). Diğer
yandan, suçun kabulü ne delilin hukuka aykırılığından feragat etme anlamına ne de sonraki
hukuki tazminat davalarında sahip olunan Ek 4. Madde haklarından feragat anlamına gelir.
I. Cezalandırma ve Cezalandırmaya İlişkin Anayasal Haklar
1. Cezalandırmaya İlişkin Usuli Haklar
Sanık muhakeme esnasında avukatına danışma hakkına sahiptir. Genellikle muhakeme
başkasından alınan duyuma ve doğrudan sorgulama raporlarına dayanır (ör: savunmanın
yüzleştirme veya çapraz sorgulama hakkı yoktur). Diğer yandan, genişletilmiş muhakeme
yeni doğru bulgular gerektiren bir kanuna dayandığında, (ör: sanığın akıl sağlığı yerinde
değilse), bu durumlar yüzleşme ve çapraz sorgu hakkı veren metinde bulunmalıdır.
1.Ölüm Suçlaması
Ölüm cezası öngörülen yargılamada sanık diğer muhakemelerde verilenden çok daha fazla
yüzleşme hakkına sahip olmalıdır.
2. Temyizde Bozmadan Sonra Yeniden Yargılama Sırasında Daha Ağır Mahkumiyet
İlk duruşmadaki hükümden sonra başarılı bir temyiz sonrası yeniden mahkum edilen sanık
için daha fazla bir cezaya hükmedilirse, hakim daha ağır mahkumiyetin nedenlerini zapta
geçirmek zorundadır. Bu durum sanığın temyiz hakkından ötürü cezalandırılmasını engeller.
46
1. İstisnalar
Hakim, daha ağır bir ceza, yeniden yargılama sonrasında veya jüri yargılaması uygulanan bir
eyalette verilmişse, ikinci jüriye birincisinin hükmü açıklanmış olmak şartıyla, daha ağır
cezanın nedenini açıklamak zorunda değildir.
3. Cezalandırmaya İlişkin Önemli Haklar
Ek 8. Madde, zalimce ve alışılagelmedik cezaları yasaklar. İşlenen suçun ciddiyeti ile büyük
oranda orantısız olan cezalar zalimce ve alışılagelmedik olarak nitelendirilir. Eyalet temyiz
mahkemeleri, temyiz sonucu verilen ölüm hükmü ile diğer benzer davalarda verilen cezaları
karşılaştırmak zorunda değildir.
1. Ölüm Cezası
a. Cinayet Halinde
Ölüm cezası, ancak hakime veya jüriye makul bir takdir hakkı, sanık hakkında tam bilgi ve
karar aşamasında yönlendirme sağlayan bir kanuni usul ile verilebilir. Yazılı Kanun belirsiz
olamaz. Bunun ötesinde, yargılama makamının tüm hafifletici sebepleri göz önünde
bulundurmasına imkan vermelidir. Hakim, jüri ömür boyu hapis cezası verdiği halde ölüm
cezasına hükmedebilir.
1) Önceki Mahkumiyetlere Dayalı Olması
Ölüm cezası sanığın önceki mahkumiyetlerinden dolayı ağırlaştırıcı neden
sonucu oluşmuşsa, önceki mahkumiyet hükümsüz kaldığında ceza hükmü
bozulmalıdır.
2) İnceleme
Ölüm cezasının, içerdiği ağırlaştırıcı ve hafifletici nedenler yeniden
değerlendirilir. Belirsiz veya anayasal olmayan bir etken tarafından ölüm
cezasına hükmedilmiş olsa dahi yine de uygun görülebilir.
b. Tecavüz ve Kastın Aşılması Suretiyle Adam Öldürme
Ek 8. Madde yetişkin kadına tecavüz edilmesi suçundan ölüm cezasına hükmedilmesini
yasaklar, çünkü ceza suç ile orantısızdır. Ayrıca, kastın aşılması suretiyle adam öldürmede,
adam öldürenin asıl iştirak eden olduğu ve insan hayatına sorumsuzca değer vermiyor olduğu
tespit olunmadıkça, ölüm cezası verilemez.
c. Akıl Sağlığının Gerekliliği
Ek 8. Madde yargılama sırasında akıl sağlığı yerinde olmayan bir mahkuma suçu işlediği
sırada akıl sağlığı yerinde olsa da ölüm cezası vermeyi yasaklar.
47
d. Küçükler İçin
Ölüm cezasını gerektiren cinayeti işlediği sırada 16 yaş ve üzerinde olan katillere uygulanır.
Suç işlendiği zaman 16 yaşın altında olanlar hakkında ölüm cezası hükmü vermek
yasaklanmıştır.
2. Statü Suçları
Belirli bir .durumda (statü) olmayı suç kabul eden bir kanun Ek 8. Maddeyi ihlal eder; çünkü
kanun sadece tehlikeli bir hareket teşkil eden bir ihtimali suçu saymaktadır. Diğer yandan,
belirli bir statü ile ilgili özel cezai işlem yapılmasına cevaz vardır. (Ör: alkollü araba
kullanma)
3. Sanığın Yalancı Şahitliği
Yargılamayı değerlendirirken, hakim sanığın kendi adına yalancı şahitlik yapmış olabileceği
inancını gözönünde bulundurur.
4. Ödeyememeden Dolayı Yoksulların Hapsedilmesi
Ödememeden tutuklama suresi ceza için kanunda belirtilen üst sınırı aşarsa ve cezayı veya
mahkeme masraflarını doğrudan ödeyememe şeklinde sonuçlanırsa, ayrımcılık meydana gelir
ve kanun hükümlerinden eşit olarak istifade etme hakkı ihlal edilmiş olur.
J. Temyiz Hususunda Anayasal Sorunlar
1. Temyiz Hakkı Olmaması
Federal anayasal temyiz hakkı yoktur.
2. Kanun Hükümlerinden Eşit Olarak İstifade Etme Hakkı ve Temyiz Esnasında
Danışma Hakkı
Bir mahkumiyet sonrası inceleme elde edildiğinde, zengine nazaran fakire daha az inceleme
hakkı veren şartlar, kanun hükümlerinden eşit olarak istifade etme hakkını ihlal eder. Bu
yüzden, ilk temyizde yoksullara avukat masrafı ödenmelidir.
Yüksek mahkeme tarafından takdiri inceleme yapan iki aşamalı sistemi uygulayan temyiz
mahkemelerinde, yoksul sanığı takdire dayalı olarak yapılan temyizde avukat temin
edilmesine gerek yoktur.
3. Temyizi Bozma Kararından Sonra Yeniden Muhakeme
Uygun yargılanma hakkı duruşmada mahkum olunan suçtan daha ağır bir suçu temyizde
bozulan sanığın yeniden mahkum edilmesini yasaklar.
48
4. Geriye Etki
Anayasa Mahkemesi cezai muhakeme ile ilgili doğrudan incelenen bir davada yeni bir
düzenleme çıkardığı takdirde (ör: emsal olaydan alınmayan), kural tüm diğer doğrudan
incelenen davalar hakkında uygulanır.
K. Mahkumiyete İlişkin Olarak Bir Mahkeme Kararının Hükümsüzlüğünün Diğer Bir
Davada İddiası
1. Dolaylı İddianın Mümkün Olması
Mahkumiyet kararının temyizi mümkün değilse veya başarısız sonuçlanmış ise, sanık genel
olarak mahkumiyetin hükümsüzlüğünü başka bir dava ile dolaylı olarak iddia edebilir.
2. Habeas Corpus54 Prosedürü
Habeas Corpus prosedüründe yoksul bir kişinin kendisine avukat tayin edilmesini talep hakkı
yoktur. Kanunsuz tutma ile ilgili olarak ispat külfeti delil üstünlüğüne sahip olması nedeniyle
müştekidedir. Savcılık mahkemenin tutmanın yasal olmadığına dair Habeas Corpus kararını
temyiz edebilir. Sanık kanuna aykırı olarak tutulduğuna dair Habeas Corpus dilekçesini
nezarette iken isteyebilir. Genellikle, bu durumdaki kişiler itiraz ettikleri konuda tamamen
mahkum edilmemiş kişilerdir.
L. Cezalandırma Sırasındaki Haklar
1. Şartlı Tahliyenin Hükümsüzlüğü Konusunda Danışma Hakkı
Şartlı tahliyenin kaldırılması yeni bir yargılama anlamına geliyorsa, sanık mahkeme
safhasında avukata danışma hakkına haiz olduğu gibi tüm meselelerde avukat vasıtası ile
temsil edilme hakkına haizdir. Şartlı tahliyenin kaldırılmasından sonra, evvelce hükmedilmiş
hapis kararı yürürlüğe konulursa veya mesele şartlı salıverilmenin kaldırılmasını içeriyorsa,
avukata danışma hakkı sadece usulüne uygun işlem için gerekliyse mevcuttur. (ör: aksi
takdirde sanığın kendisine karşı ileri sürülen konu ve hareketleri inkar etmesi zordur.)
2. Hapishanede Mahkumunun Hakları
Ceza muhakemesi hukukuna özgü en önemli kurallar:
1. Uygun Yargılanma
Kurallar, mahkumların günlük hayatındaki olaylar ile ilgili olarak atipik ve önemli bir sertlik
öngörmedikçe hapishane kuralları uygun yargılanma hakkını ihlal etmezler.
2. Ek 4. Madde Koruması Hücreler İçin Söz Konusu Değildir
Mahkumların hücrede gizlilik beklentisi olmamalıdır ve hücrelerinin aranması anlamında Ek
4. Madde korumasına sahip değildirler.
54 .Habeas Corpus., Amerikan Hukukunda esasen kişinin tutulmasının veya tutuklanmasının yasal olmadığının
tespiti için kişiyi mahkeme huzuruna getirmek için çıkarılan mahkeme kararı ifade eder.
49
3. Mahkemelere Giriş Hakkı
Mahkumlara mahkemelere makul giriş hakkı verilmelidir.
4. Ek 1. Haklar
Konuşma, dernek kurma ve din özgürlüğü konusunda mahkumların Ek 1. Maddede sayılan
hakları cezalandırma amacına uygun makul düzenlemeler ile zorlaştırabilir (ör: güvenli ve
emniyetli hapishane idaresi). Gelen mektuplar denetlenebilir ancak giden mektuplar
denetlenemez.
5. Tıbbi Bakım Hakkı
Bir suçtan dolayı mahkum olan bir kişi eyalet seçimlerinde oy kullanmayabilir ve bu
yoksunluk anayasal olarak mahkumiyetten sonraki dönemde de devam edebilir.
M. Aynı Suçtan İki Kez Yargılanma Yasağı
1. Yasağın Ortaya Çıktığı Zaman
Ek 5. Madde uyarınca, bir kişi aynı suçtan dolayı birden fazla kez yargılanamaz. Jüri
yargılamasında, yasak, jürinin toplanması ve yemininde başlar. Jürisiz yargılamada,55 yasak,
ilk şahit yemin ettiğinde başlar. Çocuk mahkemelerinde prosedürün başlaması aynı suç için
başka bir cezai yargılamayı engeller. Bu yasak genellikle, çocuk mahkemeleri hariç, adli
prosedürlere uygulanmaz.
2. Tekrar Yargılanmaya İzin Veren İstisnalar
Yasak oluşmasına rağmen bazı istisnai durumlarda tekrar yargılanma sözkonusu olabilir:
1. Bir eyalet, ilk jürili duruşması kararsız56 sonuçlanır ise bir sanığı tekrar yargılayabilir.
2. Açık bir zorunluluk olduğu hallerde veya mahkemenin sanığın isteği üzerine esasa ilişkin
onama içermeyen şekilde sonuçlanması halinde, esas muhakeme durdurulabilir ve sanık tekrar
yargılanabilir.
3. Bir eyalet, bir ceza hükmünün bozulmasının sebebinin hükmü destekleyecek yeterli delil
olmaması hali hariç, temyize giden ve verilen mahkumiyet kararı bozulan sanığı tekrar
yargılayabilir. Yeniden muhakeme, bozmanın delillerin yeterliliğine değil de sadece delil
çokluğuna dayandığı ihlallerde de yapılabilir.
4. İddia uzlaşmasını bozan sanığa karşı suçlamalar tekrar ileri sürülebilir.
55 Bench trial
56 Hung jury
50
3. Aynı Suç
1. Genel Kural . Aynı Suçlar
Farklı suçların ispatı için bazen aynı unsurlar gerekli olsa da, her bir suç, diğer bir suçun
gerektirdiği ek bir unsurun kanıtını gerektirmediği sürece diğerinin aynıdır.
2. Aynı suçu oluşturan suçların cezalarının toplanması
Farkı suçlar, bu kritere göre aynı suçu oluştursa dahi, yasal düzenlemenin amacının bu suçları
ayrı ayrı cezalandırmak olması halinde, bu suçları işleyen kişi her bir suç için ayrı ayrı
cezalandırılır. Örneğin, sanık hem soygundan hem de suçun işlenmesi sırasında silah
kullanmaktan cezalandırılabilir.
3. Daha hafif bir cezayı gerektiren suçu kapsayan suçlar
Daha ağır bir suçun ileri sürülmesi durumunda, daha hafif cezayı kapsayan bir suç için tekrar
yargılama yapılamaz. Daha hafif bir suç kapsayan suçun ileri sürülmesi halinde, daha ağır
olan suç için, müessir fiil sonrasında mağdurun ölmesi hali hariç, tekrar yargılama yapılamaz.
Bir eyalet, aynı olaydan kaynaklanan sanığın daha hafif bir suçu kapsayan bir suça veya
bağlantılı bir suça dair ikrarda bulunmasına rağmen, ileri sürdüğü suç için soruşturmaya
devam edebilir.
a. İstisna - Yeni Delil
İki kere yargılama yasağının bir istisnası da, kanuna aykırı bir davranışın, daha hafif suçun
kovuşturulması sırasında daha oluşmamış ya da yeterli incelemeye rağmen keşfedilememiş
olması nedeniyle ancak daha sonra daha ağır bir suçun ispatında ileri sürülmesi halidir.
4. İki kere yargılanma yasağı, bir kişinin daha önce başka bir suçtan cezalandırılmasını
ağırlaştırmak için ileri sürülmüş bir davranıştan suçlanması halinde de ihlal edilmiş sayılmaz.
5. Sonradan açılan Hukuk Davaları
İki Kere Yargılanma Yasağı sadece cezai soruşturmaların tekrarlanmasını engeller. Bu
nedenle, bir eyalet, daha evvel cezai soruşturmaya maruz kalmış, sanığa hukuki bir takibat
başlatabilir. Aynı şekilde, kanunun bir suçu cezalandırmak amacını taşıdığı haller hariç,
savcılık hukuki soruşturmaya maruz kalmış olsa dahi bir sanığa karşı cezai takibat
başlatabilir.
4. Ayrı Hakimiyet Alanları
İki Kere Yargılanmaya dair Anayasal Yasak, ayrı hakimiyet alanlarındaki mahkemelere
uygulanmaz. Bu nedenle, bir kişi aynı davranıştan dolayı hem eyalet mahkemelerinde, hem de
federal mahkemelerde yargılanabilir. Ancak hem eyalet mahkemesinde hem de belediye
mahkemesinde yargılanamaz.
5. Savcılık Tarafından Temyiz
51
Savcılık, sanığın esasa ilişkin beraat teşkil etmeyen bir iddiasının reddi halinde, temyize
gidebilir. Ayrıca, eğer temyiz tekrar yargılamayı gerektirmeyecekse İki Kere Yargılanma
Yasağı.na aykırılık oluşturmaz. Kanunun izin verdiği hallerde hükümetin bir cezayı temyiz
etmesini engelleyen bir durum yoktur. Ancak, eğer jüri ölüm cezası vermemişse, savcılık
onanan karara karşı ölüm cezası verilmesi için tekrar yargılama yoluna gidemez.
6. Kesin Karar Dava Konusu Olmaz 57
Bu teori uyarınca, eğer savcılık o hakimiyet alanında daha önce yapılmış bir soruşturma
sonunda ilgili suçla bağlantılı olmayan fiili deliller elde etmişse, sanık tekrar yargılanamaz.
N. Kendi Aleyhinde Şahadette Bulunmaya Zorlanamama Hakkı
1. Bu Hakkı İleri Sürebilecek Olanlar
Bu imtiyazı sadece gerçek kişiler ileri sürebilirler. Bu hak şirketlere veya ortaklıklara
tanınmamıştır. Bu imtiyaz kişiseldir, ve sanık, şahit, veya davaya taraf biri tarafından, eğer
vereceği cevap kendisinin aleyhine olacaksa kullanılabilir.
2. İmtiyazın İleri Sürülebileceği Zamanlar
Bir kişi, vereceği cevap deliller zinciriyle bir bağlantı kurulmasını sağlamak suretiyle kendisi
aleyhine bir takibat başlatılmasına sebebiyet verebilecekse, o soruya cevap vermekten
kaçınabilir. Bu imtiyazın ileride ceza mahkemelerinde ileri sürülebilmesi için, hukuk
mahkemesindeki davada da ileri sürülmüş olması gerekir. Bu nedenle, eğer bir kişi hukuk
mahkemesinde kendisine sorulan soruya cevap vermekten kaçınmayarak bu hakkı ileri
sürmemişse, daha sonra kendisi aleyhine yapılabilecek cezai takibatlarda hak iddiasında
bulunamaz.
3. Hakkın Engellenmesi
Ceza mahkemesindeki sanık, mahkemede şahit olmama ve şahit gösterilmeme hakkına
sahiptir. Bunun dışındaki hallerde hak kişinin şahit olarak yemin ettirilmesini veya kendisine
soru sorulmasını engellemez. Bu durumda kişi soruları dinlemek ve soruları cevaplamak
yerine hakkı ileri sürmek durumundadır.
4. Korumanın Amacı
1. Fiziki delillere değil şahadete dayanan deliller
Ek 5. Madde hakkı sadece şahadete dayanan delilleri kapsar. Gerçek ve fiziki delilleri
kapsamaz. Sanığın konuşmalarının delil kabul edilebilmesi için, olaylara dayanan bir iddia
olması veya açıklayıcı bir bilgi içermesi gerekir.
2. Belgelerin zorunlu olarak temini
Bazı belgelerin teminine ilişkin bir mahkeme kararı eline ulaşan bir kişi, imtiyazı ileri
süremez, çünkü evrak temini kişinin kendi aleyhine şahadet etmesi durumunu doğurmaz.
57 Collateral Estoppel
52
3. Suçlanmaya neden olabilecek evraklara el konulması
Ek 5. Madde kolluk kuvvetlerinin, Polisin kişinin suçlanmasına neden olacak evrakları
aramasına ve el koymasına engel teşkil etmez.
5. İmtiyazın İleri Sürülmesine Engel Durumlara Karşı Yasaklar
1. Sanığın susmasına ilişkin görüş bildirilmesi
Savcılık, sanık tutuklandıktan ve kendisine Miranda kuralı bildirimi yapıldıktan sonra sanığın
sukunetine dair fikir beyan edemez. Ayrıca, savcılık sanığın şahitlik etmemesine dair de görüş
bildiriminde bulunamaz. Savunma, hakimden jüriye savunmanın sukunetinin, jüride savunma
aleyhine ters bir etki yaratmaması gerektiğine dair uyarıda bulunmasını talep edebilir. Hakim
bu uyarıyı savunmanın reddetmesine rağmen kendiliğinden de yapabilir.
a. İstisna
Sanığın avukatının sanığın olayları kendi tarafından anlatmasına izin verilmediği iddiasında
bulunmasına cevaben, savcılık sanığın şahadette bulunmaması hakkında fikir beyan edebilir.
b. Zararsız Hata Kriteri
Bu kriter, savcının izin almadan sanığın sukuneti hakkında görüş bildirmesi halinde uygulanır.
6. İmtiyazın Kaldırılması
Sanık, eğer savcılığa karşı yeterli derecede dokunulmazlık elde ederse sorulara cevap
vermeye zorlanabilir.
a. .Kullanma ve Başka Kaynak Kullanma. Dokunulmazlığı
Bu dokunulmazlık şahidin şahadetinin ve bu şahadete dayanarak elde edilen delillerin şahit
aleyhine kullanılmayacağına dair güvence sağlar. Ancak, eğer savcılık delilleri şahidin
şahadetinden değil de başka bir kaynaktan elde ettiğini ispatlarsa, sanık aleyhine takip
başlatılabilir.
b. Dokunulmaz Şahadetin Kişinin İsteği Dışında Yapılması
Dokunulmaz şahadet kişinin isteği dışında yapıldığı için rıza dışıdır ve kişinin mahkemedeki
şahadetinin geçersiz hale getirilmesi için kullanılamaz. Ancak, yalancı şahitlik halinde
dokunulmaz şahadet kullanılabilir.
c. Şahadetin Başka Bir Hakimiyet Alanında Kullanılması Yasağı
Federal savcılar, eyalet tarafından verilen dokunulmazlık uyarınca tanınan şahadeti delil
olarak kullanamazlar.
53
2. Suçlanmanın İmkansız Olması
Eğer suç zaman aşımına uğramışsa veya başka bir nedenden dolayı ileri sürülemiyorsa, kişi
kendi aleyhine şaadete bulunmama imtiyazından yararlanamaz.
7. İmtiyazdan Feragat
Bir ceza muhakemesi savunması, şahit koltuğuna oturmak suretiyle kendisini çapraz
sorgulamaya konu etmesi halinde bu imtiyazdan feragat etmiş sayılır. Şahit ise sadece
suçlamaya neden olabilecek bilgiyi açıklamak suretiyle bu imtiyazdan feragat etmiş sayılır.

• Yazı başı, içindekiler ve kaynakça : Amerikan Hukuku