Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ KANUNU

Kanun Numarası: 1602

Kabul Tarihi: 04/07/1972

Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 20/07/1972

Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 14251

BİRİNCİ BÖLÜM : KURULUŞ

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ:

Madde 1 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş bağımsız bir yüksek mahkemedir.

TEŞKİLAT:

Madde 2 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin teşkilatı Milli Savunma Bakanlığı kuruluş ve kadrolarında gösterilir.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ, PERSONELİ:

Madde 3 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi personeli şunlardır:

a) Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan, Başsavcı, Daire Başkanları, üyeler ve Genel Sekreter;

b) Savcılar;

c) Genel Sekreterlik ve Sekreterlik personeli;

d) Daire Müdürlüğü, Tasnif ve Yayın Bürosu personeli;

e) Kadroda gösterilen diğer personel.

TEMİNAT:

Madde 4 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin Başkanı, Başsavcı, Daire Başkanları ve üyeleri; Askeri Yüksek İdare Mahkemesi hakimleri olarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının kendilerine sağladığı teminat altında hizmet görürler.

ORGANLAR:

Madde 5 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin organları şunlardır:

a) Daireler;

b) Daireler Kurulu;

c) Başkanlar Kurulu;

d) Yüksek Disiplin Kurulu;

e) Genel Kurul.

GENEL SEKRETERLİK VE KALEMLER:

Madde 6 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun hakim sınıfından seçeceği bir üye Genel Sekreterlik görevini yapar. Bu görev için ayrıca kadro verilir.

Genel Sekreter, Başkana bağlıdır.

Genel Sekreterliğe yeteri kadar yardımcı personel verilir. Ayrıca Başsavcılıkta, Daireler Kurulunda ve dairelerde yazı ve sair işlemleri yürütecek birer kalem teşkilatı kurulur.

İKİNCİ BÖLÜM : ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ ÜYELERİNİN NİTELİKLERİ, SEÇİMLERİ VE ATANMALARI

ÜYELERİN NİTELİKLERİ:

Madde 7 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin Üyeleri;

a) İki yılını doldurmuş kurmay yarbaylarla albay rütbesinde üç yılını doldurmamış kurmay subaylar,

b) En az yarbay rütbesinde birinci sınıf askeri hakimler,

arasından seçilirler.

ÜYELERİN SEÇİMİ:

Madde 8 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin askeri hakim sınıfından olan üyeleri, bu sınıftan olan başkan ve üyeler tam sayısının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterilecek üç aday arasından,

Hakim sınıfından olmayan üyeleri, Genelkurmay Başkanlığınca her boş yer için gösterilecek üç aday arasından, Cumhurbaşkanınca seçilir.

ATANMA:

Madde 9 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Seçilenler arasından rütbe ve kıdem sırasına göre Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına, Başsavcılığına, daire başkanlıklarına ve üyeliklere, Milli Savunma Bakanı ve Başbakanın imzalayacağı, Cumhurbaşkanının onaylayacağı Kararname ile atama yapılır. Atamalar Resmi Gazete'de yayımlanır.

Başkan, Başsavcı ile daire başkanlarının askeri hakim sınıfından olması şarttır.

GÖREV SÜRESİ:

Madde 10 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Hakim sınıfından olmayan üyelerin görev süresi en fazla dört yıldır.

SAVCILARIN NİTELİKLERİ VE ATANMALARI:

Madde 11 - Savcılıklara genel atama şartları da dikkate alınarak bu hizmetin gereklerine uygun tecrübe ve nitelikleri haiz askeri hakimler atanır.

Bu maksatla Başsavcı tarafından boş yerlerin üç katı olarak aday gösterilir.

Bu görevde geçen süreler, hakimlik hizmetinden sayılır.

İDARE PERSONELİNİN NİTELİKLERİ VE ATANMALARI:

Madde 12 - İdari hizmetlerle ilgili görevlerde çalıştırılacak personelin atanmaları, hizmet ihtiyaç ve gereklerine uygun olarak özel kanunlarına göre yapılır.

BAŞKANLARA VE BAŞSAVCIYA VEKALET:

Madde 13 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığının boşalması, Başkanın izinli veya mazeretli olması hallerinde en kıdemli daire başkanı, aynı sebeplerle daire başkanlıklarına o dairenin en kıdemli üyesi, Başsavcıya Mahkemedeki hakim sınıfı üyelerden en kıdemlisi, vekalet eder.

Boşalan Başkan ve üyeliklere bir ay içinde 8 ve 9 uncu maddeler gereğince seçim ve atamalar yapılır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : ORGANLARIN KURULUŞU

DAİRELER:

Madde 14 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, iki daireden oluşur. İş hacmine göre, Genel Kurulun teklifi ve Genelkurmay Başkanlığının uygun görmesi üzerine Milli Savunma Bakanlığınca daire sayısı üçe yükseltilebileceği gibi, aynı usulle ikiye de indirilebilir.

Her daire, bir başkan ile altı üyeden kurulur. Üyelerden dördü askeri hakim, ikisi kurmay subaydır.

Dairelerde çoğunluk askeri hakim sınıfından olmak üzere görüşme sayısı beştir. Kararlar oyçokluğu ile verilir.

ÜYELERİN DAİRELERE AYRILMALARI:

Madde 15 - Üyeler Başkanlar Kurulunun kararı ile dairelere ayrılırlar ve hizmetin icaplarına göre, daireleri aynı suretle değiştirilebilir.

Dairelerde meydana gelecek noksanlar diğer dairelerden üye alınmak suretiyle tamamlanır. Bu üyeler Başkanlar Kurulunun kararı ile önceden saptanır.

DAİRELER KURULU:

Madde 16 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Daireler Kurulu, Başkanın yönetiminde daire başkanları ile her dairenin kendi üyeleri arasından bir yıl süre için seçeceği biri askeri hakim, biri de bu sınıftan olmayan üyelerden oluşur.

Başkan ve üyelerden birinin özürü halinde kendi daire ve statüsünde olan en kıdemli üye kurula katılır.

Kurulda kararlar oyçokluğu ile verilir.

BAŞKANLAR KURULU:

Madde 17 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Başkanlar Kurulu; Başkan, daire başkanları ve her dairenin en kıdemli birer üyesinden oluşur.

Başkan ve üyelerin özürü halinde aynı daireden en kıdemli üye kurula katılır.

Başsavcılığı ilgilendiren konular ile kurulca lüzum görülen diğer işlerin görüşülmesinde, Başsavcı toplantılara katılır ve oy kullanır.

Kararlar oyçokluğu ile verilir. Kurul üye sayısının çift olması halinde kıdemsiz üye oylamaya katılamaz.

YÜKSEK DİSİPLİN KURULU:

Madde 18 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Yüksek Disiplin Kurulu; Başkan, Başsavcı, daire başkanları ve mahkemenin en kıdemli bir üyesinden oluşur.

Kararlar oyçokluğu ile verilir.

Kurula sevkedilenler ile bunlardan daha kıdemsiz olan üyeler görüşmelere katılamaz. Kıdemsiz olanların katılamaması sonucu, kurul üye sayısı üçten az olursa, konu Genel Kurulda incelenir. Genel Kurulun kararı kesindir.

Kurulun yazı işlerini Genel Sekreter yürütür.

GENEL KURUL:

Madde 19 - Genel Kurul; Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Başsavcı, Daire Başkanları ve üyelerin tamamından kurulur.

Bu Kanunun 32 ve 33 üncü maddesi gereğince yapılan toplantılara hakkında soruşturma açılma isteminde bulunan üye katılamaz.

Genel Kurul üye tamsayısının beşte dördü ile toplanır.

Kararlar oy çokluğu ile verilir. Oylarda eşitlik halinde Başkanın bulunduğu tarafın oyu geçerli sayılır.

Kurulun yazı işlerini Genel Sekreter yürütür.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN VE ORGANLARININ GÖREVLERİ

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN GÖREVLERİ:

Madde 20 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen, görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz.

Bu Kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır.

İDARİ DAVALAR VE YARGI YETKİSİNİN SINIRI:

Madde 21 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

20 nci maddede belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden dolayı; yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından bahisle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak iptal davaları, aynı idari işlem ve eylemlerin haklarını ihlal etmesi halinde açılacak tam yargı davaları, doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde çözümlenir ve karara bağlanır.

İdari yargı yetkisi, idari işlem ve eylemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. Yerindelik denetimi yapılamaz. Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlıyacak tarzda kullanılamaz ve idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez.

Cumhurbaşkanının, Yüksek Askeri Şuranın tasarrufları ve Sıkıyönetim Komutanlarının 1402 sayılı Kanunda yazılı tasarrufları ile disiplin suç ve tecavüzlerinden ötürü disiplin amirlerince verilen cezalar yargı denetimi dışındadır.

BİRİNCİ DAİRENİN GÖREVLERİ:

Madde 22 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Birinci Daire; atanma, yer değiştirme, nasıp, sicil, kademe ilerletilmesi, terfi, emeklilik, maluliyet, aylık ve yolluklara ilişkin iptal ve tam yargı davalarını çözümler.

İKİNCİ DAİRENİN GÖREVLERİ:

Madde 23 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

İkinci Daire; istifa, hizmet yükümlülüğü, askeri akademiler, askeri öğrenci ve yedeksubay işlemleri ile Birinci Dairenin görevi dışında kalan işlem ve eylemlerden doğan iptal ve tam yargı davalarını çözümler.

HİZMET VE ŞAHSİ KUSURUN BİRLEŞMESİ:

Madde 24 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Kişiler askeri görevlerle ilgili olarak uğradıkları zararlardan ötürü, bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil, sadece bu mahkemede ilgili kurum aleyhine tazminat davası açabilirler. Kurumun genel hükümlere göre sorumlu personele rücu hakkı saklıdır.

BİR KISIM İŞLERİN DİĞER DAİRELERE VERİLMESİ:

Madde 25 - Dairelerin işlerinde, birbirine nazaran nispetsizlik görülürse, Başkanlar Kurulu kararı ile bir dairenin görevine giren işlerden, belirli konulara ilişkin olanlar diğer daireye verilebilir.

Bu husustaki kararlar Aralık ayı başında verilir. Aynı ay içinde Resmi Gazete'de yayınlanır ve yeni takvim yılında uygulanır.

DAİRELER KURULUNUN GÖREVLERİ:

Madde 26 - Daireler Kurulu asker kişilerle ilgili aşağıda yazılı uyuşmazlıklara ve davalara bakar.

a) Birden fazla dairenin görevine taalluk eden davalar;

b) Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin daireleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıkları;

c) Bakanlar Kurulu kararlarına karşı açılan davalar;

d) Danıştay'dan alınan düşünceler üzerine uygulanan eylem ve işlemler hakkında açılan davalar;

e) Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının veya Başsavcının yahut dairelerin prensibe taalluk eden hususlarda Daireler Kurulunda görüşülmesini uygun gördükleri davalar,

(e) bendinde yazılı olan yetkinin Başkan tarafından kullanılması, davanın açılması sırasında; Başsavcı tarafından kullanılması, esas hakkında düşünce verilmeden önce olur.

Bu yetkinin Başsavcı tarafından kullanılması halinde, dava dosyası ilgili dairece ayrıca bir karar verilmesine mahal kalmaksızın Daireler Kuruluna tevdi olunur.

BAŞKANLAR KURULUNUN GÖREVLERİ:

Madde 27 - Başkanlar Kurulu; bu kanunla görevli kılındığı işler ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının Kurulda görüşülmesini uygun gördüğü İdari işler hakkında gereğine göre, karar verir veya düşüncesini bildirir.

Başkanlar Kurulu, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının daveti ile toplanır.

YÜKSEK DİSİPLİN KURULUNUN GÖREVLERİ VE VERECEĞİ DİSİPLİN CEZALARI:

Madde 28 - Yüksek Disiplin Kurulu, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Başsavcı, Daire Başkanları ve üyelerinin hakimlik ve askerlik vekar ve onuruna dokunan, şahsi haysiyet ve itibarını kıran veya görev gereklerine uymıyan davranışlarından dolayı haklarında disiplin kovuşturması yapar ve eylemin ağırlığına göre;

a) Uyarma,

b) Kınama,

c) Görevden çekilmeye davet, işlemlerinden birini uygular.

GENEL KURULUN GÖREVLERİ:

Madde 29 - Genel Kurul, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının çağrısı üzerine toplanır. Görevleri şunlardır:

a) (Mülga bent: 25/12/1981 - 2568/5 md.)

b) Gerektiğinde uyuşmazlık mahkemesine üye seçmek,

c) Yüksek Disiplin Kurulu kararlarına karşı yapılan itirazları incelemek ve karara bağlamak,

d) Dairelerin veya Daireler Kurulunun kendi kararları veya ayrı ayrı verdikleri kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık görüldüğü veyahut birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi gerekli sayıldığı takdirde, Başsavcının düşüncesi alındıktan sonra işi incelemek ve gerektiğinde, içtihadın birleştirilmesi veya değiştirilmesi hakkında karar vermek.

İçtihatların birleştirilmesi veya birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi, Başkan, konu ile ilgili daire ve Başsavcı tarafından istenebilir.

İçtihatları birleştirme kararları gönderildikleri tarihten itibaren 30 gün içinde Resmi Gazete'de yayınlanır.

Bu kararlara Askeri Yüksek İdare Mahkemesi organları ve idare uymak zorundadır.

e) 91 inci maddede yazılı İçtüzüğü yapmak,

f) Kanunlarda gösterilen diğer görevleri yapmak,

g) 18 inci maddenin 2 nci fıkrasının dördüncü cümlesindeki görevi yerine getirmek.

BEŞİNCİ BÖLÜM : SORUŞTURMA USULÜ

DİSİPLİN SORUŞTURMASI:

Madde 30 - Yirmisekizinci maddede yazılı eylem ve tutumları haber alan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı konuyu Yüksek Disiplin Kuruluna sevk eder.

Yüksek Disiplin Kurulu lüzum gördüğü takdirde, ilgiliden kıdemli bir üyesini soruşturma yapmakla görevlendirir. Görevlendirilen üye askeri savcıların soruşturma ile ilgili yetkilerine sahiptir.

Bu üye, ilgilinin savunmasını aldıktan sonra yaptığı soruşturma sonucunu bir raporla Kurul Başkanına sunar.

Yüksek Disiplin Kurulu, ilgili hakkında ya soruşturmanın genişletilmesine veya kovuşturmaya yer olmadığına veya 28 inci maddede yazılı disiplin cezalarından birinin uygulanmasına karar verir.

Bu cezalara karşı ilgili, tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Genel Kurula itiraz edebilir. Genel Kurul, kararı onamadığı takdirde, kararı ya kaldırır, ya değiştirir veya soruşturmanın genişletilmesi için dosyayı Yüksek Disiplin Kuruluna gönderir.

Genel Kurulun kararları kesindir.

GÖREVDEN ÇEKİLMEYE DAVET CEZASININ SONUCU:

Madde 31 - Görevden çekilmeye davet edilen:

a) Askeri hakim sınıfından ise, işlemin kesinleşmesinden itibaren izinli sayılır. Bir ay içinde emekliliğini istemediği veya istifa etmediği takdirde görevinden çekilmiş sayılarak hakkında Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre gerekli işlem yapılmak üzere durumu Milli Savunma Bakanlığına bildirilir.

b) Askeri hakim sınıfından değil ise, işlemin kesinleşmesinden itibaren üyelik durumu kalkar, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ile ilişiği kesilir, durumu Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve ilgilinin bağlı bulunduğu kuvvet komutanlığına derhal bildirilir.

GÖREVLE İLGİLİ SUÇLAR:

Madde 32 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcısı, Daire Başkanları, üyeleri ve genel sekreterin görevle ilgili suçlarını haber alan Başkan, ilgililer hakkında kovuşturma açılmasına lüzum olup olmadığına karar verilmek üzere konuyu, Genel Kurula intikal ettirir. (Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının görevle ilgili suçlarına ait ihbar ve şikayetler, Milli Savunma Bakanı tarafından Genel Kurula intikal ettirilir.)

Genel Kurul, önce soruşturma açılmasına yer olup olmadığının belli edilmesi için bir veya üç üyeyi görevlendirir.

Üye veya üyeler incelemelerini yaptıktan sonra kanaatlerini belirtmeksizin durumu bir raporla Genel Kurul Başkanlığına bildirirler.

Bu rapor üzerine Kurulda yapılacak görüşme sonunda, kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği takdirde kararın bir örneği ilgiliye, bir örneği de varsa şikayette bulunana tebliğ edilmek üzere Başkanlığa sunulur.

Bu karar kesindir.

Soruşturma açılmasına karar verildiği takdirde gerekli soruşturmayı, Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Kanununa göre yapmak üzere gizli oyla üç üye görevlendirilir. Bu kurula üyelerden en kıdemlisi başkanlık eder. Kurul, askeri savcıların yetkisine sahiptir.

Soruşturma Kurulu, yaptığı soruşturma sonucunu bir raporla tespit ederek Genel Kurul Başkanına arz eder.

Genel Kurul son soruşturmanın açılmasına karar verdiği takdirde soruşturma dosyası Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığı tarafından Yüce Divana sunulmak üzere Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.

İmzasız, adressiz veya takma adla yapılan ihbar ve şikayetler işleme konulmaz.

ASKERİ VE GENEL YARGIYA TABİ SUÇLAR:

Madde 33 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcısı, Daire Başkanları ve üyelerinin askeri yargıya tabi suçlarını her ne suretle olursa olsun haber alan Başkan, konuyu Genel Kurula intikal ettirir.

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının askeri yargıya tabi şahsi suçlarına ait ihbar ve şikayetler Milli Savunma Bakanı tarafından Genel Kurula intikal ettirilir.

Soruşturmanın yapılabilmesi için Genel Kurul gizli oyla kendi arasından üç kişilik bir kurul seçer.

Kurula üyelerden en kıdemlisi Başkanlık eder.

Kurul askeri savcıların soruşturma yetkisine sahiptir.

Bu Kurul, yapılan ihbar ve şikayeti kovuşturmaya değer görmez veya yapılan soruşturmayı kamu davasının açılmasını haklı göstermeye yeterli bulmaz ise kovuşturmaya yer olmadığına ve kanuni şartların mevcut olması halinde soruşturmanın geçici olarak tatiline karar verir.

Bu kararlar kesindir.

Kurulca dava açılmasına karar verildiği takdirde bu karar ve soruşturma dosyası Başkanlıkça Askeri Yargıtay Başsavcılığına gönderilir.

Askeri Yargıtay Başsavcısı bir iddianame ile dava dosyasını Askeri Yargıtay Başkanlar Kurulunun belli edeceği Askeri Yargıtay Dairesine verir.

Bu Daireye ve temyiz yolu ile inceleme yapacak Daireler Kuruluna soruşturma yapan veya hükümde bulunan üyeler katılamaz. Bu hallerde Daire veya Daireler Kurulu toplanmazsa noksan üyeler diğer dairelerden tamamlanır.

Hükmü veren Daire, Daireler Kuruluna karşı direnebilir. Direnme üzerine Daireler Kurulunca yeniden verilecek karara uyulması zorunludur.

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Başsavcı, Daire Başkanları ve üyelerin genel yargıya tabi şahsi suçlarının kovuşturulmasında Yargıtay Başkan ve üyeleri ile Cumhuriyet Başsavcılarının şahsi suçlarının kovuşturulmasına ilişkin hükümler uygulanır.

ALTINCI BÖLÜM : YARGILAMA USULLERİ

MECBURİ İDARİ MÜRACAAT:

Madde 34 - Askeri kişilerin özlük işleri konusunda kesin karar almaya yetkili olmayanlar makamlarca tesis edilmiş idari işlemlerin kaldırılması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması idari dava açmak için belli olan süre içinde, mertebeler yoluyla ve bağlılığına göre yetkili üst makamlardan istenmedikçe Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde iptal davası açılamaz.

Bu takdirde yetkili makamlarca müracaat tarihinden itibaren nihayet altmış gün içinde cevap verilmez ise istek reddedilmiş sayılır.

İsteğin reddi üzerine veya yazılı bildirim tarihinden itibaren dava açma süresi işlemeye başlar. Müracaatçıya kayıt tarihi ve sayısını gösterir imzalı ve mühürlü, pulsuz bir alındı kağıdı verilir.

İHTİYARİ MÜRACAAT VE İDARİ MAKAMLARIN SÜKUTU:

Madde 35 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1- md.)

a) İhtiyari müracaat:

Kesin işlem yapmaya yetkili makamlarca tesis edilen idari işlemlerin geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması; üst makamdan, yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açmak için belli olan süre içinde istenebilir. Bu müracaat işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurur.

Altmış gün içinde cevap verilmez ise, istek reddedilmiş sayılır.

İsteğin reddi üzerine dava açma süresi başlar ve müracaat tarihine kadar geçmiş olan süre de hesaba katılır.

b) İdari makamların sükutu:

İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir eylem veya işlemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. Bu halde yetkili makamlar en çok altmış gün içinde bir cevap verirler.

Bu süre içinde cevap verilmez ise, istek reddedilmiş sayılır. İlgililer altmış günün bitiminden itibaren idari dava açma süresi içinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde dava açabilirler. Dava açılmayan haller ile davanın altmış günlük süre geçtikten sonra açılması sebebiyle dilekçenin reddi halinde, altmış günlük sürenin bitmesinden sonra cevap verilirse, bunun tebliğinden itibaren dava açma süresi yeniden işlemeye başlar.

Müracaatçıya kayıt tarihi ve sayısını gösterir imzalı ve mühürlü pulsuz bir alındı kağıdı verilir.

İDARİ DAVALARIN AÇILMASI:

Madde 36 - Askeri kişilerle ilgili idari eylem ve işlemlere ilişkin idari davalar, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına hitaben yazılmış dilekçeler ile açılır. Dilekçeler, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına verilir.

Dilekçelerde:

a) Tarafların ad ve soyadları ile sınıf ve rütbeleri, duhulü, nasbı, adresleri ve unvanları; varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları ile adresleri ve unvanları;

b) Davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı deliller;

c) Davaya konu olan idari eylem ve işlemin yazılı bildirim tarihi;

d) Tazminat davalarında uyuşmazlık konusu miktar gösterilir.

Dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur.

DİLEKÇELERİN VERİLEBİLECEĞİ DİĞER YERLER:

Madde 37 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Dilekçeler ile savunmalar ve davalara ilişkin her türlü evrak, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilmek üzere en yakın amirlere, bölge ve idare mahkemesi başkanlıklarına, bölge ve idare mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hakimliklerine, yabancı memleketlerde Türk konsolosluklarına verilebilir.

AYNI DİLEKÇE İLE DAVA AÇILABİLECEK HALLER:

Madde 38 - 20 nci maddede yazılı idari eylem ve işlemler aleyhine ayrı ayrı dava açılır. Ancak aralarında maddi ve hukuki bakımdan bağlılık varsa, aynı şahsı ilgilendiren birden fazla eylem ve işlemler aleyhine bir dilekçe ile de dava açılabilir.

DİLEKÇELER ÜZERİNDE UYGULANACAK İŞLEM:

Madde 39 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına veya 37 nci maddede yazılı yerlere verilen dilekçelerin harç ile posta ücretleri alındıktan sonra defter kayıtları derhal yapılır ve kayıt tarihi ve sayısı dilekçenin üzerine yazılır. Dava bu kaydın yapıldığı tarihte açılmış sayılır.

Davacılara, kayıt tarihi ve sayısını gösterir imzalı ve mühürlü, pulsuz bir alındı kağıdı verilir.

37 nci maddede yazılı yerlere verilen dilekçeler, en geç üç gün içinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına taahhütlü olarak gönderilir. Bu yerlerde harç pulları bulunmadığı takdirde bunlara karşılık alınan paraların miktarı ve alındı kağıdının tarih ve sayısı dilekçelere yazılır.

DAVA AÇMA SÜRESİ:

Madde 40 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde dava açma süresi her çeşit işlemlerde yazılı bildirim tarihinden itibaren kanunlarda ayrı süre gösterilmeyen hallerde altmış gündür. Adresleri belli olmayanlara özel kanunlardaki hükümlere göre ilan yolu ile bildirim yapılan hallerde, özel kanunda aksine hüküm bulunmadıkça süre, son ilan tarihinden itibaren onbeş gün sonra başlar.

Kanuna göre ilanı gereken düzenleyici ve genel tasarruflara karşı, ilan tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içinde dava açılabilir. Ancak bu tasarrufların kendilerine uygulanması üzerine, ilgililer düzenleyici tasarruf veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açmakta muhtardırlar. İlgililer ayrıca; düzenleyici tasarrufun kaldırılması, değiştirilmesi veya yeni bir düzenleme yapılmasını uygulamadan itibaren altmış gün içinde idareden isteyebilirler. Bu isteklerinin reddi veya altmış gün içinde cevap verilmemesi halinde altmış günün bitiminden itibaren isteklerinin yerine getirilmemesi yolundaki işleme karşı altmış gün içinde dava açabilirler. Düzenleyici tasarrufun kaldırılmaması, değiştirilmemesi veya dava yoluyla iptal edilmemiş olması bu tasarrufa dayalı işlemin iptaline engel olmaz.

GÖREVLİ OLMAYAN YERLERE BAŞVURMA:

Madde 41 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevine giren uyuşmazlıklarda, askeri, idari ve adli yargı mercilerine açılan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların ve bunlara karşı kanun yolları varsa süresi içinde olmak şartıyla bu yollara başvurulması üzerine, verilen kararların tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesine dava açılabilir. Bu mercilere başvurma tarihi, Askeri Yüksek İdare Mahkemesine müracaat tarihi olarak kabul edilir.

Adli, idari veya askeri yargı yerlerine dava açılmış olması ve bu yargı yerlerinin görevsizlik kararının kesinleşmesinden sonra birinci fıkrada yazılı otuz günlük sürenin geçirilmiş bulunması, bu kanunda öngörülen süreler içinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış olan davanın süreden reddine neden olmaz.

İPTAL VE TAM YARGI DAVALARI:

Madde 42 - İlgililer, haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davaları ile birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı, icra tarihinden itibaren altmış gün içinde tam yargı davası açabilirler. Bu halde de ilgililerin 35 inci madde uyarınca idareye başvurma hakları saklıdır.

DOĞRUDAN DOĞRUYA TAM YARGI DAVASI AÇILMASI:

Madde 43 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde dava açmadan önce, bu eylemlerin yazılı bildirimi üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde yetkili makama başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri lazımdır. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde bu konudaki işlemin tebliği tarihinden ve altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren altmış gün içinde tam yargı davası açabilirler.

Görevli olmayan adli yargı mercilerine açılan tam yargı davasının görevden reddi halinde sonradan Askeri Yüksek İdare Mahkemesine açılan davalarda, birinci fıkrada öngörülen idareye başvurma şartı aranmaz.

DİLEKÇELER ÜZERİNDE İLK İNCELEME:

Madde 44 - Kaydı yapılan dilekçeler, Genel Sekreterlikçe;

a) Görev,

b) İdari veya yargı mercii tecavüzü,

c) Ehliyet,

d) Husumet,

e) 36 ve 38 inci maddelere uygun olup olmaması,

f) Süre aşımı,

Noktalarından sırası ile incelenir.

Bu noktalardan kanuna aykırı görülmeyenlerin tebligat işleri yapılır.

Kanuna aykırı görülen dilekçeler, karar verilmek üzere görevli Daire veya Daireler Kuruluna havale olunur. Daire veya Daireler Kurulunca kanuna aykırı görülmeyen dilekçelerin, tebligat işlemi için Genel Sekreterliğe iadesine karar verilir.

İLK İNCELEME ÜZERİNE VERİLECEK KARAR:

Madde 45 - Daireler veya Daireler Kuruluna gelen dilekçelerde 44 üncü maddede yazılı noktalardan kanunsuzluk görülürse:

A) (a), (c) ve (f) bentlerinde yazılı hallerde, davanın reddine;

B) (d) bendinde yazılı halde, dava dilekçesinin gerçek hasma tebliğ edilmesine; (e) bendinde yazılı halde bir defaya mahsus olmak üzere otuz gün içinde 36 ve 38 inci maddelere uygun şekilde yeniden düzenlemek veya noksanları tamamlamak yahut (c) bendinde yazılı halde, ehliyetli şahsın avukat olmayan vekili tarafından açılması takdirinde otuz gün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasiyle dava açılmak üzere dilekçelerin reddine;

C) (Değişik bent: 25/12/1981 - 2568/2 md.) 43 üncü maddede öngörülen şart yerine getirilmeden açılan tam yargı davaları ile (b) bendinde yazılı hallerde dilekçenin görevli mercie tevdiine karar verilir.

Dilekçelerin görevli mercie tevdii halinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesine başvurma tarihi merciine başvurma tarihi olarak kabul edilir.

Dilekçelerin 36 ncı maddeye uygun olmamaları dolayısıyle reddi halinde, yeni dilekçeler için ayrıca harç alınmaz.

Bu kararlara karşı düzeltme yoluna başvurulabilir. Bu halde otuz günlük süre bu konudaki kararın tebliği tarihinden itibaren işlemeye başlar.

(Beşinci fıkra mülga: 25/12/1981 - 2568/5 md.)

Bu madde uyarınca verilen kararlarla ilgili işlemler Genel Sekreterlikçe yürütülür.

TEBLİGAT VE CEVAP VERME:

Madde 46 - Dava dilekçelerinin ve eklerinin birer örneği, dava edilen tarafa ve bu tarafın vereceği savunma, davacıya tebliğ olunur.

Davacının ikinci dilekçesi dava edilen tarafa ve bu tarafın vereceği ikinci savunma da davacıya tebliğ edilir. Buna karşı davacı cevap veremez. Ancak bu savunmada davacının cevaplandırılmasını gerektiren hususlar bulunduğu, işin görüşülmesi sırasında anlaşılırsa, davacıya bunun için bir mühlet verilir.

Taraflar yapılacak tebliğlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap verebilirler. Bu süre ancak haklı sebeplerin bulunması halinde, taraflardan birinin isteği üzerine, görevli daire veya Daireler Kurulu kararı ile otuz günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Sürenin geçmesinden sonra yapılan uzatma talepleri kabul edilmez.

Taraflar sürenin geçmesinden sonra verecekleri savunmalara veya ikinci dilekçelere dayanarak hak iddia edemezler.

DAVA DOSYALARININ BAŞSAVCILIĞA VERİLMESİ:

Madde 47 - Dilekçeler ve savunmalar alındıktan veya cevap süreleri geçtikten sonra, dava dosyaları Genel Sekreterlikçe Başsavcılığa verilir. Başsavcılığın düşüncesi alındıktan sonra dosyalar, görevli Daire veya Daireler Kuruluna Genel Sekreterlik aracılığı ile gönderilir.

DURUŞMA:

Madde 48 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Daireler ve Daireler Kurulunda inceleme, evrak üzerinde yapılır.

İptal davalarında ve miktarı ikiyüzbin lirayı aşan tam yargı davalarında taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılır.

Duruşma, dava dilekçesi ve cevap layihalarında istenebilir.

Daireler ve Daireler Kurulu yukarıdaki kayıtlara bağlı olmaksızın duruşma yapılmasına kendiliğinden de karar verebilir.

Davetiyeler duruşma gününden en az otuz gün önce taraflara gönderilir.

DURUŞMALARA İLİŞKİN ESASLAR:

Madde 49 - Duruşmalar açık olarak yapılır.

Genel ahlakın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hallerde, görevli Daire veya Daireler Kurulu kararı ile duruşmanın bir kısmı veya tamamı gizli olarak yapılır.

Duruşmalarda, ancak tarafların dilekçe ve savunmalarında ileri sürdükleri sebep ve deliller tartışılır.

Duruşmada taraflara ikişer defa söz verilir. Taraflardan yalnız biri gelirse onun açıklamaları dinlenir; hiçbiri gelmezse duruşma açılmaz, inceleme evrak üzerinde yapılır.

Duruşmalarda Savcının bulunması şarttır. Taraflar dinlendikten sonra savcı düşüncesini bildirir. Bundan sonra taraflara son olarak, ne diyecekleri sorulur ve duruşmaya son verilir.

Duruşmaları, duruşmaya katılan en kıdemli askeri hakim yürütür.

Duruşmanın inzibatını sağlamak Başkana aittir.

DURUŞMALI İŞLERDE SAVCILARIN İSTEKLERİ:

Madde 50 - Duruşmalı işlerde, savcılar, keşif, bilirkişi incelemesi veya delil tespiti yapılmasını yahut işlem dosyasının getirilmesini istedikleri takdirde bu istekleri görevli Daire veya Daireler Kurulu tarafından kabul edilmezse, işin esası hakkında ayrıca yazılı olarak düşünce bildirirler.

DURUŞMALI İŞLERDE KARAR VERİLMESİ:

Madde 51 - Duruşma yapıldıktan sonra aynı gün, zaruret halinde onbeş gün içinde karar verilmesi lazımdır.

Ara kararı verilen hallerde bu kararın yerine getirilmesi üzerine dosyalar öncelikle incelenir.

DOSYA DIŞINDA İNCELEME:

Madde 52 - Daireler veya Daireler Kurulu, bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeleri kendiliklerinden yapabilecekleri gibi, tayin edecekleri süre içinde, lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilirler. Bu husustaki kararların, ilgililerce, süresi içinde yerine getirilmesi mecburidir. Haklı sebeplerin bulunması halinde bu süre, bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir.

Taraflardan biri ara kararının icaplarını yerine getirmediği takdirde bunun verilecek karar üzerindeki etkisi, görevli daire veya kurulca önceden takdir edilir, ara kararında bu husus ayrıca belirtilir.

Ancak, istenen bilgi ve belgeler Türkiye Cumhuriyetinin güvenliğine ve yüksek menfaatlerine veya Türkiye Cumhuriyetinin güvenliği ve yüksek menfaatleri ile birlikte yabancı devletlere de ilişkin ise, Başbakan, Genelkurmay Başkanı veya ilgili Bakan gerekçesini bildirmek suretiyle, söz konusu bilgi ve belgeleri vermeyebilir.

Şu kadar ki, görevli daire veya kurul veya savcılar tarafından getirtilen veya idarece gönderilen gizli her türlü belge ve dosyalarla reddi hakim istemi üzerine reddedilen hakim tarafından bu hususta verilen cevap, taraf ve vekillerine incelettirilemez.

SONRADAN İBRAZ OLUNAN EVRAK VE BELGELER:

Madde 53 - Dilekçeler ve savunmalarla birlikte verilmeyen müspet evrak ve belgeler, bunların vaktinde ibraz edilmelerine imkan bulunmadığına Daire veya Daireler Kurulunca kanaat getirilirse, kabul ve diğer tarafa tebliğ edilir. Bu evrak ve belgeler duruşmada ibraz edilir ve diğer taraf, cevabını hemen verebileceğini beyan eder veya cevap vermeye lüzum görmezse, ayrıca tebliğ yapılmaz.

DOSYALARIN İNCELENMESİ:

Madde 54 - Daireler ile Daireler Kurulunda, üye raportörün açıklamaları dinlendikten ve Başsavcılığın yazılı düşüncesi okunduktan sonra işin görüşülmesine geçilir. Konuların aydınlandığında, daire veya kurul karar verince, meseleler sırası ile oya konulur ve karara bağlanır. Oylar en kıdemsiz üyeden başlanmak üzere sıra ile toplanır.

Göreve ve yargılama usullerine ilişkin meselelerde azlıkta kalanlar, işin esası hakkında oylarını kullanırlar. Azlıkta kalanlar ve muhalefet sebepleri, kararların altına yazılır.

TUTANAKLAR:

Madde 55 - Daireler ve Daireler Kurulunda her dava dosyası için görüşmelere katılan Başkan ve üyeler ile düşünce veren savcının ve tarafların ad ve soyadlarını, incelenen dosya numarasını, kısaca dava konusunu ve verilen kararın neticesini, çoğunlukta ve azlıkta bulunanları gösteren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanaklar görüşmelere katılanlar tarafından aynı toplantıda imzalanır ve dosyalarında saklanır.

İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU İLE HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNUNUN UYGULANACAĞI HALLER:

Madde 56 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde; İdari Yargılama Usulü Kanunu ile Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun hakimin davaya bakmaktan memnuiyetini gerektiren haller, ehliyet, üçüncü şahısların davaya katılması, davanın ihbarı, bağlılığı, tarafların vekilleri, feragat ve kabul, teminat, mukabil dava, bilirkişi, keşif, delillerin tespiti, yargılama giderleri, adli yardım ve duruşmanın inzibatına ilişkin hükümleri uygulanır.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ BAŞKAN VE ÜYELERİNİN ÇEKİLMESİ VE REDDİ:

Madde 57 - Davaya bakmakta olan dairenin Başkan ve üyelerinin reddi istenirse, bunlar hariç tutulmak suretiyle, noksanı o daire üyelerinden tamamlanır. Noksan üyeler, o daireden tamamlanamaz ise Başkanlar Kurulu kararı ile diğer dairelerden alınacak üyelerle tamamlanır.

Ret istemi incelenir ve yerinde görülürse işin esası hakkında karar verilir.

Reddedilenler ikiden fazla ise, bu husus Daireler Kurulunda incelenir. Kurulca ret isteği kabul olunduğu takdirde davanın esası hakkında da karar verilir.

Başkan ve üyelerden ikiden fazlası davaya bakmaktan çekinirlerse, Daireler Kurulunda işin esası tetkik edilerek karara bağlanır.

Daireler Kurulu Başkanının veya üyelerinden bir kısmının çekilmesi veya reddi halinde noksan üyeler 16 ncı maddenin 2 nci fıkrası hükmüne göre tamamlanır.

Savcılar da sebeplerini bildirerek çekilebilecekleri gibi taraflarca da reddedilebilirler. Bunların çekilme veya ret sebepleri, davaya bakmaya görevli Daire veya Daireler Kurulu tarafından incelenerek karara bağlanır.

DELİLLERİN TESPİTİ:

Madde 58 - Taraflar, dava açtıktan sonra bu davalara ilişkin delillerin tespitini ancak Askeri Yüksek İdare Mahkemesinden isteyebilirler.

Görevli daire ve Daireler Kurulu, isteği uygun gördüğü takdirde üyelerden birini bu işle görevlendirebileceği gibi, tespitin mahalli, adli, idari veya askeri yargı mercilerine yaptırılmasına da karar verebilir.

Delillerin tespiti istekleri, ivedilikle karara bağlanır.

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde görüşülmekte olan bir dava sebebiyle idari işlemin dayanağını teşkil eden tüzüğün ilgili hükümlerinin kanuna aykırılığı görülür veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddiliği kanısına varılırsa mahkeme;

a) Dava sebebi ile uygulanacak tüzük hükümlerini kanuna aykırı görürse bu yoldaki gerekçeli kararı veya,

b) Taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, tarafların bu konudaki iddia ve savunmalarını ve kendisini bu kanıya götüren görüşünü açıklayan kararı,

Dosya muhtevasını mahkemece bu konu ile ilgili görülen tasdikli suretleri ile birlikte Danıştay Başkanlığına gönderir. Danıştay Dava Daireleri Kurulunun bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır.

Danıştay işin kendisine gelişinden itibaren nihayet doksan gün içinde kararını verir.

Bu süre zarfında karar verilmez ise Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kendi kanısına göre iddiayı çözümleyerek davayı yürütür.

Ancak, Danıştayın kararı esas hakkındaki karar verilinceye kadar gelirse buna uyulması zorunludur.

KARARLARDA BULUNACAK HUSUSLAR:

Madde 59 - Kararlarda, sırası ile, aşağıdaki hususlar bulunur:

a) Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları yahut unvanları ve adresleri;

b) Davacının ileri sürdüğü maddi vakıaların dayandığı hukuki sebeplerin özeti ve isteğinin sonucu ile davalının savunmasının özeti;

c) Başsavcılığın düşüncesi;

d) Duruşmalı davalarda, duruşma yapılıp yapılmadığı ve yapılmış ise hazır bulunan taraflar ve vekil veya temsilcilerinin ad ve soyadları;

e) Kararın dayandığı kanuni ve hukuki sebepler ile gerekçesi ve hüküm;

f) Kararın tarihi ve oy birliği ile veya oy çokluğuyla mı verildiği;

g) Muhakeme masrafları ile vekalet ücretinin hangi tarafa yükletildiği;

h) Kararı veren Daire veya Daireler Kurulu Başkan ve üyelerinin ad ve soyadları ve imzaları ve varsa ayrışık oyları.

İLAMLAR:

Madde 60 - Taraflara tebliğ olunacak ilamlar resmi mühürle mühürlenir ve Daire veya Daireler Kurulu Başkanı veya vekilleri tarafından imzalanır. Bu ilamlarda muhalefet şerhleri de yazılır.

İlamların asılları dosyalarında ve tasdikli örnekleri Dairede veya Daireler Kurulunda saklanır.

TARAFLARIN KİŞİLİK VE NİTELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK:

Madde 61 - Dava esnasında ölüm veya başka herhangi bir sebeple tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik olursa, davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar ve gerçek kişilerden olan tarafın ölümü halinde, idare mirasçılar aleyhine takibi yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir. Yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeler iptal olunur.

Davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde, yeni adresini bildirinceye kadar dava dosyası işlemden kaldırılır.

İşlemden kaldırılan dosyalara ait davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş ise, bu kararlar kendiliğinden hükümsüz kalır.

Dosyaların işlemden kaldırılmasına ait kararlar, diğer tarafa tebliğ edilir.

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI:

Madde 62 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568 /1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde idari dava açılması ve kanun yollarına başvurulması itiraz olunan idari işlemlerin veya yargı kararlarının yürütülmesini durdurmaz.

Şu kadar ki idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.

Savaş halinde yürütmenin durdurulması kararı verilemez.

Sıkıyönetim halinde, sıkıyönetim ilan edilen bölgelerden alınan veya bu bölgelere naklen atanmaları yapılan personele ilişkin olarak açılan iptal davalarında yürütmeyi durdurma kararı verilemez.

Olağanüstü haller sebebiyle alınan tedbirlerin uygulanmasında görevlendirilen kamu personelinin naklen atanmalarına ilişkin iptal davalarında yürütmeyi durdurma kararı verilemez.

Yürütmeyi durdurma kararı verilen dosyalar öncelikle incelenir.

Tarafların isteği üzerine doksan günün sonunda yürütmenin durdurulmasına yeniden karar verilmezse durdurma kararı kendiliğinden ortadan kalkar. Yürütmenin durdurulmasına karar verilen dava dosyaları tekemmül etmelerinden itibaren otuz gün içinde karara bağlanmazsa, yürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır.

Yürütmenin durdurulması kararları teminat karşılığında verilir. Ancak durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir.

Yürütmenin durdurulması istenen davalarda 46 ncı maddede yazılı süreler kısaltılabilir.

Taraflar arasında teminata ilişkin konularda çıkan anlaşmazlıklar, yürütmenin durdurulmasına karar veren daire veya kurulca çözümlenir.

İdare ile adli yardımdan faydalanan kimselerden teminat alınmaz.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN KARARLARININ SONUÇLARI:

Madde 63 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Daireler ve Daireler Kurulu kararları kesin olup, kesin hükmün bütün hukuki sonuçlarını hasıl eder. Bu kararlar aleyhine, ancak bu kanunda yazılı kanun yollarına başvurulabilir.

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, altmış gün içinde işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur.

Mahkeme ilamlarının icaplarına göre eylem ve işlem tesis etmeyen idare aleyhine Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde tam yargı davası açılabilir.

Tam yargı davaları hakkındaki kararlar, genel hükümler dairesinde infaz ve icra olunur.

KANUN YOLLARI

A YARGILAMANIN İADESİ:

Madde 64 - Daireler ile Daireler Kurulundan verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebepler dolayısıyle yargılamanın iadesi istenebilir.

a) Zorlayıcı sebepler dolayısiyle veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin, kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması;

b) Karara esas olarak alınan belgenin sahteliğine hükmedilmiş veya sahte olduğu, mahkeme veya resmi bir makam huzurunda ikrar olunmuş veya sahtelik hakkındaki hüküm karardan evvel verilmiş olup da yargılamanın iadesini isteyen kimsenin, karar zamanında bundan haberi bulunmamış olması;

c) Karara esas olarak alınan bir ilam hükmünün kesin hüküm halini alan bir kararla bozularak ortadan kalkması;

d) Bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyan ve ihbarda bulunduğunun, hükümle tahakkuk etmesi;

e) Lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması;

f) Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler huzuru ile davanın görülüp karara bağlanmış bulunması;

g) Çekilmeye mecbur olan Başkan veya üyenin katılması ile karar verilmiş olması;

h) Tarafları ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni bir karar verilmesine sebep olabilecek bir madde yokken, aynı Daire veya diğer Daireler yahut Daireler Kurulu tarafından evvelki ilamın hükmüne aykırı bir karar verilmiş bulunması.

MUHAKEMENİN İADESİNDE SÜRE:

Madde 65 - Muhakemenin iadesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun süreye ait hükümleri benzetme yolu ile uygulanır.

B KARARIN DÜZELTİLMESİ:

Madde 66 - Daireler ile Daireler Kurulundan verilen kararlar hakkında bir defaya mahsus olmak üzere, ilamın tebliği tarihinden itibaren onbeş gün içinde aşağıda yazılı sebepler dolayısiyle kararın düzeltilmesi istenebilir.

a) Kararın esasına etkisi olan iddia ve itirazların, kararda karşılanmamış olması;

b) Bir ilamda birbirine aykırı hükümler bulunması;

c) Kararın usul ve kanuna aykırı bulunması;

Kanunun 45 inci maddesine göre verilen kararların düzeltilmesi işlemi kabul edilerek davaya yeniden bakılması ve esas hakkında karar verilmesi halinde de karar düzeltilmesi isteminde bulunulabilir.

Daireler ile Daireler Kurulu, kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle bağlıdır.

KANUN YOLLARINA İLİŞKİN ÖZEL HÜKÜMLER:

Madde 67 - Yargılamanın iadesi ve kararın düzeltilmesi istekleri dilekçe ile yapılır. Bu istekler esas kararı vermiş olan dairede veya Daireler Kurulunda karara bağlanır.

İsteğin ilişkin olduğu konu, diğer bir dairenin görevine girmiş ise, karar bu dairece verilir. 26 ncı maddenin (b) bendi hükmü, yargılamanın iadesinde ve kararın düzeltilmesinde de uygulanır.

Karşı tarafın savunması ve Başsavcılığın düşüncesi alındıktan sonra istekler incelenir ve kanunda yazılı sebepler varsa davaya yeniden bakılarak karar verilir.

Yargılamanın iadesi ve kararın düzeltilmesi istekleri kanunda yazılı sebeplere dayanmıyor ise isteğin reddine karar verilir ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun bu husustaki hükümlerine göre para cezasına da hükmolunur.

Yargılamanın iadesi ve kararın düzeltilmesi isteklerinde duruşma yapılması, görevli daire veya Daireler Kurulunun kararına bağlıdır.

KANUN YOLLARINDA YARGILAMA USULÜ:

Madde 68 - Bu bölümün 64,65,66 ve 67 nci maddelerin dışında kalan hükümleri yargılamanın iadesinde va kararın düzeltilmesinde de uygulanır.

TAVZİH:

Madde 69 - Daireler veya Daireler Kurulundan verilen kararlar müphem ise yahut birbirine aykırı hüküm fıkralarını taşıyorsa, taraflardan herbiri kararın tavzihini veya aykırılığın kaldırılmasını istiyebilir.

Tavzih dilekçeleri karşı taraf sayısından bir nüsha fazlası ile verilir.

Kararı vermiş olan daire veya Daireler Kurulu, işi inceler ve lüzum görürse dilekçenin bir nüshasını, tayin edeceği süre içinde cevap vermek üzere, diğer tarafa tebliğ eder. Cevap iki nüsha olarak verilir. Bunlardan birisi, tavzih veya aykırılığın kaldırılmasını istiyen tarafa gönderilir.

Görevli daire veya Daireler Kurulunun bu husustaki kararı, taraflara tebliğ olunur.

Tavzih veya aykırılığın kaldırılması, kararın yerine getirilmesine kadar istenebilir.

YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ:

Madde 70 - İki tarafın adı ve soyadı ile sıfatı ve iddiaların sonucuna ilişkin yanlışlıklar ile hüküm fıkrasındaki hesap yanlışlıklarının düzeltilmesi de istenebilir.

Yukardaki maddenin son fıkrası dışında kalan hükümleri, bu istekler hakkında da uygulanır.

Yanlışlıkların düzeltilmesine karar verilirse keyfiyet ilamın altına yazılır.

YARGILAMA MASRAFLARI:

Madde 71 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılan dava dolayısıyla ödenen harç ve posta ücretleri ile bilirkişi incelemeleri, delil tespiti ve keşif için yapılan harcamalar ve avukat marifetiyle takip olunan davalarda, tarifesine göre avukatlık ücreti haksız çıkan tarafa ve davanın kısmen kabulü ve kısmen reddi halinde bu masraflar orantılı olarak taraflara yükletilir. Davadan feragat eden veya davayı kabul eden taraf, yargılama masrafları ve avukatlık ücreti bakımından haksız çıkmış sayılır.

YOL MASRAFLARI VE YEVMİYELER:

Madde 72 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 3 üncü maddesinin (a) ve (b) bentlerinde sayılan personelden keşif, bilirkişi incelemesi veya delillerin tespiti için görevlendirilenlere, gerçek yol giderleri ile geçen günlerin her biri için net aylık tutarlarının otuzda biri oranında yevmiye verilir.

Bu yevmiyeler, zorunlu giderleri karşılamaz ise, aradaki fark, belgelere dayalı olmak şartiyle ayrıca ödenir. Ancak, bu suretle yapılacak ödemeler yevmiyelerin yüzde ellisini geçemez.

YEDİNCİ BÖLÜM : ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ MENSUPLARININ GÖREVLERİ VE HAKLARI

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ BAŞKANININ GÖREVLERİ:

Madde 73 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Askeri Yüksek İdare Mahkemesini temsil eder. Mahkemenin genel işleyişinden ve idari yönetiminden sorumludur. Ve ayrıca bu kanunda belirtilen diğer görevleri yapar.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ İKİNCİ BAŞKANININ GÖREVLERİ:

Madde 74 - (Mülga madde: 25/12/1981 - 2568/5 md.)

DAİRE BAŞKANLARININ GÖREVLERİ:

Madde 75 - Daire Başkanları, dairelerinde görevli bulunanların görevlerine devamlarını, düzenle çalışmalarını, daire işlerinin en verimli bir şekilde yürütülmesini sağlar, görüşmeleri idare eder, dahil bulundukları kurulların toplantılarına katılarak düşünce ve kanaatlerini bildirirler ve oylarını verirler.

Daire Başkanları, her takvim yılı sonunda, dairelerindeki işlerin durumu, bunların yürütülmesinde aksaklık varsa sebepleri hakkında Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanına bir rapor verirler ve alınmasını lüzumlu gördükleri tedbirleri bildirirler.

ÜYELERİN GÖREVLERİ:

Madde 76 - Üyeler; bulundukları Dairelerde Başkanlar, dahil bulundukları kurullarda kurul başkanları tarafından kendilerine verilen dosyaları geciktirmeden inceliyerek görevli daire veya kurullara gerekli izahatı verirler, kararları yazarlar, dairelerin ve üyesi bulundukları kurulların toplantılarına katılırlar, düşünce ve kanaatlerini bildirirler, oylarını verirler ve daire ile ilgili olmak üzere tevdi edilen diğer işleri yaparlar.

GENEL SEKRETERLİĞİNİN GÖREVLERİ:

Madde 77 - Genel Sekreter, bu kanunun görevli kıldığı işler ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının vereceği idare ve yazı işlerini yürütür. Kalem ve büro teşkilatının verimli bir şekilde çalışmalarının idare, dosyalarını tanzim ve muhafazası, karar ve diğer yazı işleriyle tebligat işlerinin geciktirilmeden düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlar.

BAŞSAVCININ GÖREVLERİ:

Madde 78 - Başsavcı; dava dosyalarını uygun göreceği görev ayrımına göre savcılara havale eder, düşüncelerinin vaktinde bildirilmesini ve savcıların devamlarını ve intizamla çalışmalarını sağlar. Gelen dosyaların kaydı ve saklanması ile işi bitenlerin ilgili yerlere geciktirilmeden gönderilmesi için gerekli tedbirler alır.

Başsavcı; incelediği dava dosyaları hakkında düşüncelerini bildirir ve kanunlarla kendisine verilen diğer görevleri de yapar.

Her takvim yılı sonunda işlerin durumu ve bunların yürütülmesinde aksaklık varsa sebepleri hakkında Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına bir rapor verir ve alınmasını lüzumlu gördüğü idari tedbirleri bildirir.

SAVCILARIN GÖREVLERİ:

Madde 79 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Savcılar, kendilerine havale olunan dosyaları Başsavcı adına incelerler ve onun yerine düşüncelerini, davalarda engeç otuz gün, yürütmenin durdurulması isteminde iki gün içinde gerekçeli ve yazılı olarak verirler. Bu süreler geçirilirse durumu sebepleriyle birlikte Başsavcıya bildirirler. Başkanın ve Başsavcının vereceği diğer görevleri yerine getirir; çalışma düzeninin korunması ve iş veriminin artırılması için Başsavcının alacağı tedbirlere uyarlar.

Savcılar, ilgili yerlerden Başkan aracılığı ile her türlü bilgileri isteyebilecekleri gibi işlem dosyalarını da getirtebilirler.

Daireler ile Dava Daireleri Kurulunca gerekli görüldüğü takdirde, savcılar önceden haber verilmek suretiyle, düşüncelerini sözlü olarak da açıklarlar.

ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER:

Madde 80 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

a) Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin hakim sınıfından olan, Başkan, Başsavcı, daire başkanları ve üyeleri; aylık, ek gösterge, ödenek, yükselme ve yaş hadleri, emeklilik ve diğer özlük hakları yönünden, Askeri Yargıtay Başkanı, Başsavcısı, daire başkanları ve üyelerine uygulanan hükümlere tabidir.

b) Hakim sınıfından olmayan üyeleri ise; aylık, ek gösterge, yan ödeme, hizmet ödeneği gibi ödemeler, yükselme ve yaş hadleri, emeklilik ve diğer özlük hakları yönünden emsali subaylara uygulanan hükümlere tabidir. Ancak bu üyelerin, yukarıda belirtilen çeşitli ödemeler sonucu bir ayda aldıkları net tutarlar, aynı rütbe ve kıdemdeki hakim üyelerin bir ayda aldıkları net tutarlardan az ise, aradaki fark ayrıca tazminat olarak kendilerine ödenir. Uçuş Hizmetleri Tazminat Kanunu ile Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Tazminat Kanunu hükümleri saklıdır.

GÖREVİN SONA ERMESİ:

Madde 81 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Başsavcısı, Daire Başkanları, üyeleri ve Genel Sekreterinin ağır hapis, kasıtlı bir suçtan dolayı altı ay veya daha fazla hapis cezası yahut kasıtlı olmıyan bir suçtan dolayı bir yıldan fazla hapis cezası ile kesin olarak hüküm giymesi halinde görevi kendiliğinden sona erer.

Kasıtlı olan bir suçtan dolayı altı aydan aşağı hapis cezası ile hüküm giymelerinde, bu suç hakimliğin vakar ve şerefini bozan veya bu sıfata karşı genel saygı ve güveni gideren nitelikte görülürse ilgilinin hakimlik sıfatının kaldırılmasının gerekip gerekmediğine Yüksek Disiplin Kurulunca karar verilir.

SAĞLIK BAKIMINDAN GÖREVİN YERİNE GETİRİLMEMESİ HALİ:

Madde 82 - (Mülga madde: 30/05/1985 - 3211/1 md.)

DAVA HAKKI:

Madde 83 - Yukardaki maddelere göre görevine son verilen ilgililerin bu kararların kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Genel Kurul nezdinde iptal davası açma hakları vardır.

İLMİ ARAŞTIRMA VE YAYINLARDA BULUNABİLME:

Madde 84 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Başsavcısı, Daire Başkanları ve üyeleri ile savcıları; ilmi araştırma ve yayınlarda bulunabilirler; davet edildikleri Milli ve Milletlerarası kongre, konferans ve ilmi toplantılara katılabilirler.

ÇALIŞMAYA ARA VERME:

Madde 85 - (Değişik fıkra: 14/07/2004 - 5219 S.K./9.mad) *1* *2* Barışta Askerî Yüksek İdare Mahkemesi her sene ağustosun birinden eylülün beşine kadar çalışmaya ara verir.

Ara verme süresi içinde çalışmak üzere bir daire başkanı ile beş üyeden mürekkep bir nöbetçi daire kurulur. Üyelerden biri Genel Sekreterlik görevini de yapar.

Bu dairenin başkan ve üyeleri Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı tarafından her yıl sıra ile seçilir.

Ayrıca gereği kadar savcı görevlerine devam ederler. Nöbetçi daire çalışmaya ara verme süresi içinde aşağıda yazılı işleri görür:

a) Kanunen belli süre içinde karara bağlanması gereken işler,

b) Yürütmenin durdurulmasına veya delillerin tespitine ait işler.

SÜRELERİN BİTMESİ:

Madde 86 - (Değişik madde: 25/12/1981 - 2568/1 md.)

Dava ve karar düzeltilmesi istemine ilişkin sürelerle 46 ncı maddede yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ayrıca bir karar vermeye lüzum kalmaksızın, ara vermenin sona erdiği 6 Eylülden itibaren yedi gün uzatılmış sayılır. Tatil günleri süre hesabına katılır. Şu kadar ki sürenin son günü tatil gününe rastlarsa süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar.

TASNİF VE YAYIN BÜROSU:

Madde 87 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Daireleri ve Daireler Kurulu tarafından verilen kararların ve mevzuatın tertip ve tasnifini yapmak, kitaplığın düzenlenmesini sağlamak, amme hukuku ile ilgili yayınları takibetmek üzere Genel Sekreterliğe bağlı bir büro kurulur.

TEBLİĞ İŞLERİ VE ÜCRETLER:

Madde 88 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesine ait her türlü tebliğ işleri, Tebligat Kanunu hükümlerine göre posta, telgraf ve telefon işletmesi aracılığı ile yapılır. Bu suretle yapılacak tebliğlere ait ücretler ilgililer tarafından peşin olarak ödenir.

YARGILAMA GİDERLERİ:

Madde 89 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde; harçlar, sair yargılama giderlerinin alınmasında ve hükmedilmesinde Danıştay için uygulanan hükümler tatbik olunur.

Bu işleri Genel Sekreterlik yürütür.

ÜYELİK HUKUKUNDAN VAZGEÇME:

Madde 90 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Başsavcısı, Daire Başkanları, üyeler ve Genel Sekreterliğin üyelik hukukundan vazgeçmek şartiyle başka bir göreve atanmaları mümkündür.

İÇTÜZÜK:

Madde 91 - a) Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin iç düzeni, çalışma usulleri, tutulacak defter ve kayıtlar, kullanılacak basılı kağıtlar, Genel Sekreterlik ile kalem teşkilatı tasnif ve yayın bürosu personelinin görev ve sorumlulukları,

b) Başkan ve üyeler ile savcıların kıyafetlerinin şekli ve bunların giyilme zamanı ve yerleri,

Genel kurulca düzenlenecek bir içtüzükle tespit olunur.

YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN HÜKÜMLER:

Madde 92 - 24 Aralık 1964 tarih ve 521 sayılı Danıştay Kanununun ve diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.

EK MADDE:

Ek Madde 1 - 04/07/1972 tarih ve 1602 sayılı Kanunun çeşitli maddelerinde geçen "İkinci başkan" ve "Başkanunsözcüsü başyardımcısı" Unvanları kaldırılmış; "Başkanunsözcüsü" unvanı "Başsavcı", "Kanunsözcüsü" ünvanı'da "Savcı" olarak değiştirilmiştir.

İLK KURULUŞ:

Geçici Madde 1 - Bu kanunun yürürlüğe girmesini takibeden onbeş gün içinde;

a) Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Başsavcı ile subay üye adedinin iki katı kadar aday Genelkurmay Başkanınca,

b) Askeri hakim üye adedinin iki katı kadar aday da Genelkurmay Personel Başkanı, Kuvvet Komutanlıkları Personel Başkanları, Askeri Yargıtay Başkanı, Genelkurmay Adli Müşaviri, M.S.B. Askeri Adalet Teftiş Kurulu Başkanı, Askeri Adalet İşleri Başkanından oluşan kurulca,

Tespit edilerek Cumhurbaşkanına sunulur. Cumhurbaşkanı bu adaylar arasından Başkan, Başsavcı ve üyeleri seçer. Bu seçimlere göre usulüne uygun atama yapılır.

Üyelerin dairelere ayrılmasını Başkan ve Başsavcıdan oluşan kurul kararlaştırır. Atamayı takibeden bir ay içinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin göreve başlaması için gerekli tedbirler alınır.

RAPORTÖR:

Geçici Madde 2 - Askeri Yüksek İdare Mahkemesine yeteri kadar askeri hakim raportör olarak atanır. Raportörlük kadroları, ihtiyaç kalmadığı yolundaki Genel Kurul kararına kadar muhafaza olunur.

Raportörler, Daire Başkanlarının kendilerine havale ettikleri işleri vaktinde inceliyerek Daire veya Daireler Kuruluna gerekli açıklamaları yaparlar.

Kendi düşünce ve kanatlerini sözlü ve yazılı olarak bildirirler, karar taslaklarını yazarlar, gerekli tutanakları düzenlerler, Başkanın ve Daire Başkanlarının verecekleri diğer görevleri yerine getirirler.

UYUŞMAZLIK:

Geçici Madde 3 - Anayasa gereğince, Uyuşmazlık mahkemesi kurulması hakkındaki Kanunda değişiklik yapılıncaya kadar, Askeri Yüksek İdare Mahkemesiyle adli, idari ve askeri yargı mercileri arasında çıkacak görev ve hüküm uyuşmazlıkları uyuşmazlık mahkemesinde kesin olarak çözümlenir.

Bu uyuşmazlıkların çözümlenmesinde uyuşmazlık mahkemesi, Yargıtay ve Danıştayın en kıdemsiz birer üyesi yerine Askeri Yüksek İdare Mahkemesinden seçilecek iki askeri hakim üye alınmak suretiyle kurulur.

ESKİ DAVALAR HAKKINDA YAPILACAK İŞLEM:

Geçici Madde 4 - Bu kanunun yürürlüğünden önce açılmış ve karara bağlanmamış olan davalar hakkında dosyayı elinde bulunduran idari ve adli mahkemeler görevsizlik kararı verirler. Bu karar davacıya ve tebligat yapılmış ise davalıya, tebliğ edilerek dosya Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilir.

Bu kanunun yürürlüğe girmesinden önce açılmış ve görevsizlik kararına bağlanmış dosyalar da Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevine girerler. Askeri Yüksek İdare Mahkemesine gönderilen dosyalar diğer dosyalar gibi işleme tabi tutulur.

Bu maddenin, birinci fıkrası gereğince Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilen davalar hakkında, evvelce yapılmış bütün usul işlemleri var sayılır ve bu kanunun 34, 35, 36, 37, 38, ve 39 uncu maddeleri yeniden uygulanmaz.

Bu davalar, Askeri Yüksek İdare Mahkemesince bulunduğu safhadan başlanarak işleme konulur, ancak, davaya bakmakla görevli Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin ilgili dairesi veya Başsavcı eski işlemlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu gibi hallerde, taraflara dava dilekçesi içinde kalınmak üzere cevaplar, bilirkişi incelenmesi yenilettirilebilir veya duruşma tekrarlanabilir.

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevlerine giren işlerden evvelce karara bağlanmış davalar için, kararın düzeltilmesi veya yargılamanın yenilenmesi istemi halinde, dosya hiçbir işleme tabi tutulmadan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilir ve istemler bu mahkemece karara bağlanır.

EK GEÇİCİ MADDELER:

Ek Geçici Madde 1 - (Ek madde: 25/12/1981 - 2568/8 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin askeri hakim sınıfından olmayan başkan ve üyelerine 04/07/1972 gün ve 1602 sayılı Kanunla tanınan sıfat ve teminat bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sona erer. Bu suretle sıfat ve teminatları kalkan başkan ve üyeler ile general kadrosu kaldırılan Başsavcısı atama işlemine tabi tutulurlar. Ancak, bunlardan emsalleri kadrosuzluk nedeniyle emekli edilmiş olanların emeklilik işlemleri 30 Ağustos 1982 tarihi itibariyle yapılır. Bu suretle emekli olacaklar 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 49 uncu maddesinde öngörülen kadrosuzluk tazminatından yararlanırlar.

Ek Geçici Madde 2 - (Ek madde: 25/12/1981 - 2568/8 md.)

Cumhurbaşkanı, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren onbeş gün içinde;

a) Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin Başkanını, Başsavcısını, daire başkanlarını bu mahkemenin mevcut hakim sınıfı üyeleri arasından rütbe ve kıdem sırasına göre,

b) Subay üyelerini ise bu Kanunun hükümleri uyarınca yeniden,

c) Bu suretle Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin kadro fazlası kalan hakim sınıfı üyelerini de Askeri Yargıtay üyeliğine; doğrudan atar.

Bu atamalardan sonra Başkan ve daire başkanlarından oluşan kurul, üyelerin tamamının dairelerini yeniden belirler.

Hakim sınıfından olmayan üyeler seçilip göreve başlayıncaya kadar kurullarda subay üye bulunması şartı aranmaz.

Ek Geçici Madde 3 - (Ek madde: 25/12/1981 - 2568/8 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin 3 üncü dairesindeki dava dosyaları ayrıca bir karar verilmesine gerek kalmaksızın Mahkeme Başkanlığınca konularına göre ilgili dairelere devredilir.

Ek Geçici Madde 4 - (Ek madde: 25/12/1981 - 2568/8 md.)

Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin 3 üncü dairesince verilmiş bulunan kararlara karşı yapılacak karar düzeltme, yargılamanın iadesi, tavzih, maddi hataların düzeltilmesi gibi istekler, konularına göre dava dosyalarının devredildiği dairelerce incelenerek karara bağlanır.

Ek Geçici Madde 5 - (Ek madde: 25/12/1981 - 2568/8 md.)

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, Askeri Yüksek İdare Mahkemesine seçilmek üzere yeteri kadar yarbay veya albay rütbesinde jandarma kurmay subay bulunmaması halinde, üye olarak jandarma yarbay veya albay rütbesinde subay seçilebilir.

Ek Geçici Madde 6 - (Ek madde: 25/12/1981 - 2568/8 md.)

Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce başlayan idari müracaat, dava açma, cevap verme ve kanun yollarına başvurma süreleri 04/07/1972 gün ve 1602 sayılı Kanunun hükümlerine tabidir.

Ek Geçici Madde 7 - (Ek madde: 25/12/1981 - 2568/8 md.)

Bu Kanunun uygulanmasında, 27/10/1980 tarih ve 2324 sayılı Anayasa Düzeni Hakkında Kanun hükümleri saklıdır.

YÜRÜRLÜK:

Madde 93 - Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 94 - Bu kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.